Tuy Hoà

Giới thiệu Tuy Hoà

Tuy Hòa là thành phố tỉnh lỵ của tỉnh Phú Yên. Nơi đây được xem là trung tâm phát triển chính trị, kinh tế, du lịch, văn hóa và khoa học kỹ thuật của tỉnh. Và là một trong những đầu mối giao thương quan trọng của Miền Trung và Tây Nguyên. Qua đó cũng cùng đồng thời là cửa ngõ ra Biển Đông, góp phần phát triển vùng phía Tây đất nước.

Thành phố biển Tuy Hoà có cảnh quan thiên nhiên đặc sắc với đường bờ biển dài trên 30km được quy hoạch khá chỉn chu và thoáng. Dọc thành phố có hạ nguồn dòng sông Đà Rằng chảy hiền hoà giữa lòng thành phố và những cánh đồng màu mỡ. Cũng từ dòng sông này, người dân dọc hai bên bờ sông đã xây dựng được nhiều đặc trưng văn hoá và sinh sống nhờ cá tôm và phù sa ở đây. Bên cạnh đó, trong lòng thành phố còn có Tháp Nhạn, núi Chóp Chài là một trong những biểu tượng đặc trưng của Tuy Hoà. Nơi đây cũng là địa điểm tham quan du lịch cũng như địa điểm của tín ngưỡng tâm linh của người dân. Với thế mạnh tự nhiên sẵn có cùng nhiều danh lam thắng cảnh Tuy Hoà đã và đang phát triển toàn vẹn về các lĩnh vực du lịch. Dẫu vậy, khi đến Tuy Hoà, bạn sẽ cảm nhận được một sự yên bình vốn có và nhịp sống khá nhẹ nhàng.

Với những cơ hội mới, thách thức mới, thành phố Tuy Hòa đã và đang khẳng định mình trên bản đồ du lịch biển Việt Nam, cùng với những thành tích và thay đổi có thể nhận thấy được trong dạo những năm gần đây như cơ sở hạ tầng được mở rộng và phát triển, có thêm nhiều địa điểm phục vụ hoạt động du lịch. Thành phố Tuy Hoà là một trong những đô thị biển có tiềm năng phát triển mạnh trong những thời gian sắp tới.

Nguồn gốc tên gọi Tuy Hoà 

Năm 1611, Nguyễn Hoàng cho lập phủ Phú Yên thành hai huyện Đồng Xuân và Tuy Hoà. Tên gọi Tuy Hoà có từ đó. Trải qua nhiều lần thay đổi, sáp nhập và chia cắt, hiện tại Tuy Hoà đã được xem là thành phố trung tâm duy nhất của tỉnh Phú Yên. Tên gọi này mang được toàn bộ ý nghĩa về con người lẫn đất đai nơi đây: ‘Tuy Hoà đất Phú trời Yên’

Thông tin cần biết về Tuy Hoà

• Vùng: Duyên hải nam trung bộ
• Quốc gia: Việt Nam
• Diện tích: 106.82 km2
• Dân số: 155.921 người (2019)
• Mã điện thoại: 0257
• Biển số xe: 78

Du lịch Tuy Hoà có gì hay? có gì đẹp?

Đô thị biển Tuy Hoà là một nơi hội tụ đủ những địa hình thiên nhiên ban tặng, không những có biển, núi, sông, Tuy Hoà còn mang trong mình những đặc điểm riêng biệt đã giữ chân khách du lịch khi đến nơi đây bằng cuộc sống thân thuộc vốn có.

Lịch sử Tuy Hoà

Vùng đất Tuy Hoà - Phú Yên ngày xưa được coi là cái nôi của vùng đất Champa, sau vẫn có nhiều tranh cãi vị trí của nơi đặt vương triều. Vùng đất này ngày xưa, sử Việt gọi là Hoa Anh quốc (nằm liền kề với đèo Cù Mông và Đèo Cả). Sau khi có lệnh khẩn hoang vào cuối thế kỉ 16 của tổng trấn Nguyễn Hoàng cử Lương Văn Chánh lưu dân vào khai khẩn vùng đất phía Nam của Đại Việt từ đèo Cù Mông đến đèo Cả (địa bàn tỉnh Phú Yên ngày nay). Ông được xem như thành hoàng nơi đây, để tưởng nhớ công ơn, người dân lập đền thờ và có một ngôi trường chuyên duy nhất ở Tuy Hoà mang tên Lương Văn Chánh.

Những sự kiện quan trọng của tỉnh Phú Yên và thành phố Tuy Hoà: 

• Sau năm 1975, tỉnh Phú Yên và Khánh Hòa hợp nhất thành tỉnh Phú Khánh, thị xã Tuy Hòa cũng được phân tách thành đơn vị thuộc tỉnh Phú Khánh, gồm 6 phường: 1, 2, 3, 4, 5, 6 và 2 xã: Bình Kiến, Bình Ngọc.
• Ngày 30 tháng 6 năm 1989, thị xã Tuy Hoà được trở lại là tỉnh lỵ của tỉnh Phú Yên nhờ tái lập tỉnh Phú Yên từ tỉnh Phú Khánh.
•  2005, theo Nghị định của Chính phủ ban hành, thành phố Tuy Hoà được thành lập.
• Năm 2013, thành phố Tuy Hoà được công nhận là đô thị loại II trực thuộc tỉnh Phú Yên.

Văn hóa, con người Tuy Hoà

Thành phố Tuy Hòa là đô thị có số lượng di tích văn hóa – lịch sử phong phú, lưu giữ nét đặc sắc văn hóa Sa Huỳnh, văn hóa Chămpa, phản ánh thời kỳ người Việt và người Hoa đến định cư, sinh sống… Chính vì vậy, ngày nay du khách rất dễ nhận thấy qua những văn hoá còn sót lại qua những nét kiến trúc của các tháp, đền cổ được công nhận là Di tích cấp quốc gia.

Nổi tiếng với thân thiện và mến khách, người dân Tuy Hoà luôn là một trong những tour guide chất lượng dành cho bất kỳ du khách nào cần hỗ trợ ở nơi đây. Quá trình lịch sử hình thành cùng với những tiếp biến văn hoá, Tuy Hoà đã tự bồi đắp cho mình những màu sắc văn hoá riêng biệt, con người hiền hoà, dễ mến. Tuy Hoà luôn là điểm dễ đến nhưng khó đi vì tình cảm với nơi đây sẽ còn nhiều lưu luyến.

Thời Tiết, khí hậu

Khí hậu Tuy Hòa mang tính chất nhiệt đới ẩm gió mùa. Có hai mùa khô và mùa mưa rõ rệt. Thời tiết đa phần là nắng nóng nhưng sẽ có gió mát từ biển vào mùa Hè. Nếu đến vào mùa mưa, du khách nên chuẩn bị tinh thần vì sẽ có những hiện tượng thời tiết cực đoan (chủ yếu là mưa kéo dài và bão).

Vào khoảng thời gian tháng 2 - 9 đây là thời điểm dễ chịu của Tuy Hoà và cùng vào mùa vụ du lịch nên chắc chắn du khách đến đây sẽ được hưởng đầy đủ dịch vụ của các khu tham quan nghỉ dưỡng. Thời điểm này phù hợp với những hoạt động ngoài trời như tắm biển, chèo sup,...

Đối với những tháng còn lại, Tuy Hoà thường mưa dai dẳng, trời âm u và thường là biển động. Ít có hoạt động dịch vụ dành cho khách du lịch vào thời gian này, vậy nên, nếu du khách vẫn muốn trải nghiệm Tuy Hoà một mùa mưa trầm mặc cũng hãy nên ghé qua để tận hưởng một cảm giác mới.

Ẩm thực Tuy Hoà

Để tiếp xúc với một nơi mới, người ta thường tiếp cận qua những món ăn vì ở đó chứa đựng những câu chuyện và đặc trưng của con người nơi đây. Với thành phố biển Tuy Hoà cùng điều kiện khí hậu nóng ẩm cùng với sự ưu ái đặc biệt của thiên nhiên khi vừa có núi và biển trong lòng thành phố. Nhìn chung khẩu vị đặc trưng của người dân Tuy Hoà gần giống với các tỉnh miền Duyên hải miền Trung, như trong món ăn phải đảm bảo yêu cầu về độ tươi, độ mặn mà nhất định và không thể nào thiếu vị cay trong món ăn. Từ những nguyên liệu tươi ngon ngay trong thành phố, nhìn chung các món ăn ở tại nơi đây cũng có giá thành rẻ hơn so với mặt bằng chung các tỉnh khác mà món ăn lại chứa đầy đủ sự tinh túy cần có. 

Có thể nói, con người Tuy Hoà và cách tạo nên một món ăn đều giống nhau ở chỗ đều rất bình dị và dễ tiếp nhận vì vậy đặc trưng ẩm thực đã khai thác thành công những nguyên liệu từ đất mẹ Phú Yên để tạo nên những hương vị vô cùng độc đáo mang hơi thở miền biển.

• Cá ngừ đại dương:  Đây một đặc sản chỉ có vùng biển Tuy Hoà - Phú Yên mới có được hương vị tiêu chuẩn. Có thể nói, cá ngừ là một trong những sản phẩm kinh tế quan trọng của thành phố để có thể xuất khẩu ra thị trường nước ngoài. Mắt cá ngừ là phần được giữ lại, từ đó người dân mới tạo ra món Mắt cá ngừ chưng nổi tiếng bổ dưỡng và vô cùng đặc sắc.
• Bánh tráng gạo: Nếu Bình Định có bánh ít lá gai nổi tiếng thì Tuy Hoà cũng vẫn còn gìn giữ truyền thống làm bánh tráng, mà nổi bật ở đây là bánh tráng gạo với kết cấu hoàn hảo về độ dai và hình thức bên ngoài trắng mịn màng. Nếu có dịp về Tuy Hoà, chắn hẳn bạn không thể nào bỏ qua thức quà quê đầy độc đáo này. 
• Lẩu gà lá é: Tuy Hoà -  Phú Yên còn nổi tiếng với tỉnh bạn về món gà lá é, có thể cảm nhận được rằng, với rau é, ớt xiêm thơm từ các nhà vườn rìa thành phố và gà ta thả vườn chắc thịt cùng tạo nên một món ăn khi nhắc đến người ta không khỏi xuýt xoa. 
• Bánh bèo nóng: Món ăn dân dã và vô cùng đơn giản, nhưng với cách chế biến, phục vụ mới lạ (chén bánh bèo được phục vụ nóng, theo khay 10 chén), bánh bèo nóng thu hút khách du lịch không chỉ hình thức mà còn hương vị của bột gạo, mắm chua ngọt và hẹ được phếch lên trên bánh. 
• Xỏ lòi: Đây là một thức quà vặt của giới trẻ Tuy Hoà - Phú yên, xỏi lòi có thể hiểu là những xiên thịt được làm nhiều hình thức như bò cuốn lá lốt, xiên bánh tráng,.. được nướng lên ăn kèm với rau sống và xoài. Chính vì tên gọi và vị trí bán thường ở ven biển hoặc những nơi thoáng đãng vào những buổi chiều mát, món quà ăn vặt này đã có được những ấn tượng khá độc đáo trong lòng khách du lịch mỗi khi đến nơi đây.
• Bắp nướng mắm nêm: Ngoài xỏ lòi là món ăn vặt nổi tiếng ở Tuy Hoà thì bắp nướng mắm nêm là một điểm mới lạ mà du khách khá thích thú khi đến với nơi này. Khác với những tỉnh khác là bán bắp nướng cùng mỡ hành, ở Tuy Hoà, người dân bán cùng mắm nêm hẹ được phếch đều trên trái bắp và hơ nóng lại với lửa. Chắc hẳn khi ăn du khách sẽ có được những trải nghiệm hương vị thật tuyệt vời. Nếu không ăn được mắm nêm, các tiệm bán bắp nướng cũng có phục vụ muối é (muối được giã cùng với lá é - đặc sản Phú Yên).
• Bánh canh hẹ: Đã đến với thành phố biển, du khách không nên bỏ qua hương vị của sợi bánh canh gạo, chả cá tươi, hẹ tươi được ăn kèm với nước dùng xương ngọt được hầm cùng củ cải trắng. Món ăn đơn giản nhưng sẽ làm hài lòng được tất cả những người sành ăn.

Đã đến Tuy Hoà, đừng ngần ngại thử qua những quán ăn lề đường hay nhà hàng sang trọng vì tất cả món ăn ở đây đều có một chung một hương vị như một bữa cơm mẹ nấu!

Lễ hội

Thành phố Tuy Hoà mang văn hoá của dân biển và những tiếp biến văn hoá khác của Champa, vì thế, các lễ hội ở đây cũng mang đầy đặc sắc và màu sắc văn hoá nổi bật. 

• Lễ hội Bài chòi: Đây là lễ hội đặc trưng nhất thường được nhân dân tổ chức vào dịp tết Nguyên Đán ở những địa điểm du lịch như Tháp Nhạn, Công viên Thanh Niên và Bảo tàng Phú Yên. Việc tập trung đánh bài chòi vào những dịp Tết là một tập tục mang giá trị cộng động cao. Với trò chơi truyền thống này, tất cả mọi người đều được bình đẳng, được ngồi chòi và nghe diễn xướng cùng nhau.
• Hội thơ Nguyên Tiêu: Nếu đến vào dịp đầu năm, du khách cũng có thể trải nghiệm nghe Hội thơ Nguyên tiêu núi Nhạn. Là một lễ thức văn hoá nhằm quy tụ những người yêu thơ cùng nhau ngâm thơ, với các bài thơ của các nhà thơ ở khắp nơi gửi về. Đây là một trong niềm tự hào của người Tuy Hoà, vì tính chất độc đáo, trữ tình này, hoạt động này đã thu hút đáng kể du khách nước ngoài đến tham dự.
• Lễ cúng Cầu Ngư: Hoạt động văn hoá này gắn liền với tín ngưỡng nghề biển, cầu mưa thuận gió hòa, thuyền bè đi khơi vào lộng an toàn và ngư dân được mùa đánh bắt bội thu. Thời gian tổ chức cúng tế lăng thường mỗi năm từ một đến hai lần vào các tháng 1, 2, 3, 4, 7, 8 (âm lịch), đây là cơ hội quý giá để trải nghiệm một lần xem và hiểu rõ hơn về loại hình di sản văn hóa phi vật thể đặc sắc nhất miền biển.

Những địa điểm du lịch nên ghé qua tại Tuy Hoà

Tháp Nghinh Phong

Địa chỉ: Quảng trường Tuy Hòa - Phú Yên

Giá vé: miễn phí

Giờ lên đèn: 18:00 - 23:00

Giờ tham quan: Cả ngày

Tháp Nhạn

Địa chỉ: 72 Lê Trung Kiên - Tuy Hòa - Phú Yên

Giá vé: 15.000 VNĐ

Giờ mở cửa: 6:30 - 23:00

Bãi biển Tuy Hòa

Địa chỉ: Tuy Hòa - Phú Yên

Giá gửi xe: 3.000 - 5.000 VNĐ

Giờ mở cửa: cả ngày

Bãi biển Long Thuỷ

Địa chỉ: xã An Phú, cách trung tâm TP. Tuy Hoà khoảng 12 km về phía Bắc

Giờ mở cửa: cả ngày

Giá vé: miễn phí

Bãi biển Đông Tác

Địa chỉ: Phường Phú Đông

Giờ mở cửa: cả ngày

Giá gửi xe: 3.000 - 5.000 VNĐ

Chợ lớn Tuy Hoà

Địa chỉ: Phường 4

Giờ mở cửa: 4:00 - 17:00

Ngắm hoàng hôn chân cầu Hùng Vương

Địa chỉ: dưới chân cầu Hùng Vương

Thời gian khuyến khích trải nghiệm: 16:00 - 18:00

Giá vé: miễn phí

Hồ điều hoà Hồ Sơn

Địa chỉ: Phường 5

Giờ mở cửa: cả ngày

Giá vé: miễn phí

Chùa Hồ Sơn

Địa chỉ: Phường 5

Giờ mở cửa: 7:00 - 20:00

Giá vé: miễn phí