Sơn La

Giới thiệu về Sơn La

Sơn La là nơi hội tụ đầy đủ cảnh sắc thiên nhiên hùng vĩ và nét đẹp văn hóa của các dân tộc anh em như Tày, Dao, Mường, Mông. Do địa hình bị cắt xẻ mạnh, nhiều núi cao nên khí hậu ở Sơn La mát mẻ và là môi trường sống thích hợp của các loại cây ôn đới tạo nên một phong cảnh tuyệt đẹp thu hút du khách thập phương.

Tỉnh Sơn La là một tỉnh miền núi Tây Bắc. Giáp tỉnh Yên Bái và Lào Cai ở phía Bắc; giáp tỉnh Lai Châu ở phía Đông; giáp các tỉnh Thanh Hóa và Lào phía Nam; Cách thủ đô Hà Nội 320km ở phía Tây Bắc.

Lịch sử tiến hóa kiến ​​tạo địa chất cùng với tác động của các quá trình ngoại sinh đã tạo nên những nét độc đáo của địa hình Sơn La. Địa hình đồi núi với độ cao trung bình từ 600-700m so với mực nước biển. Hệ thống núi của tỉnh chạy theo hướng tây bắc - đông nam và cùng với dãy núi Hoàng Liên Sơn ở phía bắc, giữ ở giữa một dải cao nguyên đá vôi chia đôi tỉnh thành 2 lưu vực sông Đà và sông Mã.Đặc biệt, Sơn La có hai cao nguyên lớn Mộc Châu và Nà Sản cao hàng trăm mét. Trong đó:

Cao nguyên Mộc Châu: nằm theo hướng vòng cung, có độ cao 1.050m, đỉnh Pha Luông là ngọn núi cao nhất tỉnh, đặc trưng bởi đới khí hậu ôn đới, nhiệt độ trung bình năm 18°C.

Cao nguyên Nà Sản: nằm theo hướng Tây Bắc - Đông Nam, có độ cao 800m, địa hình tương đối bằng phẳng, đồi núi thấp, mát mẻ và đất đai màu mỡ, có vị trí chiến lược về phát triển kinh tế, giao thông và quốc phòng.

Tỉnh Sơn La có diện tích tự nhiên là 14.174,5km². Gồm 1 thành phố là thành phố Sơn La và 10 huyện là huyện Sông Mã, Yên Châu, Mộc Châu, Sốp Cộp, Quỳnh Nhai, Mường La, Thuận Châu, Phù Yên, Bắc Yên, Mai Sơn. Hiện Sơn La đang có 1,248,415 người dân sinh sống (2021), trong đó người Thái chiếm đa số chiếm 53,76%; Kinh 15,76%; Mông: 15,59%; Mường 7,53%; dân tộc Xinh Mun 2,16%. Các dân tộc khác chiếm tỷ lệ nhỏ như: dân tộc Dao, K'ho,Mú, La Ha, Lào…

Nguồn gốc tên gọi Sơn La

Sơn La có tên từ nguồn gốc của Nậm La, một nhánh nhỏ của sông Đà. Trước năm 1479, Sơn La chủ yếu là lãnh thổ của Vương quốc Bồn man. Năm 1886, dưới thời Gia Hưng, đặt Sơn La thuộc tỉnh Hưng Hóa. Năm 1895 tỉnh Vạn Bú được thành lập, tỉnh lỵ là Vạn Bú, ngày 23 tháng 8 năm 1904 đổi tên là tỉnh Sơn La.

Thông tin cần biết về Sơn La

• Dân số: 1,248,415 người (2021)
• Diện tích: 14.174,5 km²
• Độ cao: 700m
• Biển số xe: 26
• Mã vùng điện thoại: 0212
• Mã QH: 116
• Mã bưu chính/ Zip: 360000

Du lịch Sơn La có gì hay? có gì hấp dẫn?

Lịch sử hình thành

Hầu hết địa phận tỉnh Sơn La ngày nay, trước năm 1479 là lãnh thổ của Vương quốc Bồn Man (gồm Quan Hoa, Quan Sơn, Tương Dương và Kỳ Sơn của xứ Nghệ, Mường Lát...). Năm 1479, Sơn La chính thức sáp nhập vào Đại Việt dưới triều vua Lê Thánh Tông và thuộc Thừa tuyên Hưng Hóa.

Tháng 5/1886: Châu Sơn La được thành lập, ​​tách từ tỉnh Hưng Hóa lên cấp tỉnh. Sau 1946, tỉnh Sơn La cùng với hai tỉnh Lai Châu và Phong Thổ (do Pháp thành lập) thành lập “Xứ Thái tự trị” dưới quyền sự lãnh đạo của Pháp. Giai đoạn 1948-1953: Sơn La thuộc Liên khu Việt Bắc, gồm 6 huyện: Mai Sơn, Mai Sơn, Yên Châu, Mộc Châu. Yên Châu, Mộc Châu, Mường La, Phù Yên.

Giai đoạn 1955-1962: Bỏ cấp tỉnh, trực thuộc Khu tự trị Thái Mèo. 1962-1975: Tỉnh được tái lập và đưa vào Khu tự trị Tây Bắc đổi tên là Khu tự trị Thái Mèo với 7 phủ. Sau khi khu tự trị Tây Bắc bị giải thể, tỉnh Sơn La được sáp nhập với hai huyện Phù Yên và Bắc Yên của tỉnh Nghĩa Lộ vừa bị giải thể.

Từ đó, tỉnh Sơn La có tỉnh lỵ là thành phố Sơn La và 9 huyện: Phù Yên, Quỳnh Nhai, Sông Mã, Thuận Châu, Yên Châu, Bắc Yên, Mai Sơn, Mộc Châu, Mường La.

Văn hóa con người Sơn La

Sơn La là vùng đất có nền văn hóa đa dạng bản sắc dân tộc. Nơi đây từ lâu đã là nơi sinh sống của hone 12 anh em dân tộc, mỗi dân tộc đều có những di sản văn hóa vô cùng phong phú mang sắc thái riêng. Những giá trị tinh thần quý báu đó đã được hình thành và lưu truyền qua bao thế hệ người dân Sơn La.

Sự đa dạng, phong phú của văn hóa ở Sơn La thể hiện nay ở văn hóa vật thể và phi vật thể. Kiến trúc nhà ở Sơn La thể hiện nhiều phong cách khác nhau, tiêu biểu có 3 kiểu nhà: nhà trệt, nhà nửa sàn, nhà nửa đất và nhà sàn.

Tính đa dạng, phong phú của văn hóa còn thể hiện trong văn học nghệ thuật quần chúng.Với hàng nghìn cuốn sách viết bằng chữ Thái cổ, Đạo Cổ chứa đựng những sử thi, sử thi, lịch sử dựng bản Mường và lịch sử yêu thiên nhiên của người Thái. Nổi bật với các điệu múa dân gian như: Xòe (dân ca Thái); Múa chuông (người Dao), Múa khèn, Ó (người H'Mông), Lắc hông (người Khơ Mú)... bài hát nổi tiếng như: Cùng (dân ca Thái), Làm (dân ca Mường); dân ca Mông với các nhạc cụ dân tộc: trống, chiêng, sáo, khèn... làm say đắm lòng người.

Với những lễ hội đặc sắc của các dân tộc đã làm nên nét đặc sắc của văn hóa Sơn La: Lễ Chá (người Thái), Lễ hội cơm Mới (người Mường), Lễ hội Xê pang a (người Kháng) Lễ Pang a (người La Ha )…Trong văn học dân gian, mỗi dân tộc đều có một hệ thống và hình thức hoàn chỉnh từ thần thoại, cổ tích, ngụ ngôn đến tục ngữ, câu đố, ca dao, phong tục tập quán…

Khí hậu

Sơn La nằm trong vùng khí hậu nhiệt đới gió mùa, chịu ảnh hưởng của địa hình núi cao. Hướng gió chính là gió mùa đông bắc. Nhiệt độ trung bình hàng năm là 18 - 23°C. Tổng lượng mưa trung bình hàng năm là 1.434,1 mm/năm. Độ ẩm trung bình/năm là 78,80%. Khí hậu Sơn La được chia thành 2 mùa:

Mùa khô: kéo dài từ tháng 11 năm trước đến tháng 3 năm sau, thời tiết lạnh, ít mưa, độ ẩm thấp. Từ tháng 10 - 12 là mùa hoa cải ở Mộc Châu và là  hoa dã quỳ vàng rực  tô điểm trên cao nguyên. Tháng giêng, cao nguyên có màu xanh của những đồi chè bạt ngàn, của hoa đào, hoa mận, hoa mơ, hoa mai anh đào... 

Mùa mưa: Từ tháng 4 đến tháng 10, lúc này nhiệt độ và độ ẩm cao.Từ giữa tháng 5, mận bắt đầu nở rộ và chín rộ, người dân vào vụ thu hoạch mận. Đặc biệt từ tháng 6 đến tháng 8 có thể xảy ra sạt lở đất, lũ quét ở vùng cao Sơn La. Từ tháng 9 đến tháng 10, cánh đồng lúa Mường Tất trải dài khắp bản làng trên đỉnh đồi, phủ một lớp vàng óng và hương hoa sữa nồng nàn của những thửa ruộng bậc thang.

Ẩm thực

Mỗi dân tộc ở Sơn La đều có những nét văn hóa đặc trưng riêng nhưng lại dễ dàng tìm thấy điểm chung trong văn hóa ẩm thực. Hầu hết các dân tộc thiểu số đều có những món ăn khô hay muối theo phương pháp bảo quản cổ xưa là thịt treo gác bếp. Mặc dù ướp gia vị treo trên gác bếp có thể để cả tháng nhưng lại không có dấu hiệu hư hỏng. Ngày nay, cách bảo quản truyền thống này được biến tấu trong chế biến các món ăn của người dân tộc, nó đã trở thành đặc sản nổi tiếng mà nhắc đến Sơn La là người ta nghĩ ngay đến món thịt trâu gác bếp, ba chỉ hong khói...

Người Mông có món thắng cố nổi tiếng. Đồng bào dân tộc Thái, Mường sinh sống ở vùng lòng hồ sông Đà có mẳm cá, đồng bào dân tộc Dao có món thịt chua... đã được gìn giữ và truyền từ đời này sang đời khác. Tuy đơn giản nhưng những món ăn này mang đậm hương vị núi rừng Tây Bắc như nộm hoa ban, nộm hoa bó bíp thơm lừng... Chỉ thế thôi cũng đủ để thực khách nhớ mãi một ký ức với những người thân yêu rất tinh tế và gửi gắm tấm lòng hiếu khách vào từng món ăn ngon.

Ẩm thực người Thái tương đối đặc sắc và đa dạng. Người Thái đặc biệt sử dụng nhiều loại gia vị để chế biến món ăn. Gia vị nóng được sử dụng để trung hòa các món ăn lạnh và thêm hương vị cay nồng và trộn lẫn vị đắng… Và sử dụng nhiều loại côn trùng, rau rừng và măng rừng dùng để chế biến món ăn.

Lễ hội

Các dân tộc ở Sơn La tổ chức rất nhiều lễ hội, trò chơi dân gian mang đậm đà bản sắc dân tộc như: Lễ hội ném còn, săn bắt cá, cầu mùa,...lễ hội cầu mưa, lễ hội đua thuyền người Thái, lễ hội Nào Sồng của người Mông, Lễ Xên Pang của người Kháng…

Lễ hội Hoa Ban: diễn ra vào tháng 2 âm lịch hằng năm, thể hiện nét văn hóa tâm linh trong đời sống tinh thần của người Thái. Lễ hội này được tổ chức để tưởng nhớ “Nàng Ban”, nhân vật nữ huyền thoại tiêu biểu cho sự trinh trắng và tình yêu chung thủy của người con gái Thái và cầu xin các vị thần trời, thần Mường, thần núi, thần sông... phù hộ cho mưa thuận gió hòa, mùa màng bội thu, hạnh phúc lứa đôi...

Lễ Hội Hết Chá: diễn ra vào tháng 2 âm lịch hằng năm, lễ hội này có nhiều giá trị lịch sử, đậm đà bản sắc văn hóa dân tộc và năm 2016 được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia. Lễ hội này được tổ chức để tạ ơn trời đất, tổ tiên và lễ hội mang tính tâm linh sâu sắc, đồng thời thể hiện tình đoàn kết cộng đồng, giúp đỡ nhau vượt qua khó khăn trong cuộc sống. Đây cũng là dịp để người Thái cầu mong sự hòa thuận, mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt, gia đình đầm ấm, hạnh phúc.

Lễ Hội Cầu Mưa: diễn ra vào tháng 2 âm lịch hàng năm, người Thái tổ chức lễ hội để cầu mưa. Đây là thời điểm bắt đầu vụ thu hoạch năm mới, cầu mong một năm sung túc cho dân làng đồng thời giáo dục các thế hệ sau biết coi trọng và bảo vệ môi trường sống.

Lễ hội Gội đầu: diễn ra vào chiều 30 tết hằng năm, lễ hội này gắn liền với truyền thuyết về nàng Hán, một vị tướng anh dũng. Đây là lễ hội có ý nghĩa quan trọng trong đời sống tinh thần của người Thái nói chung và của người Thái trắng Quỳnh Nhai - Sơn La nói riêng. Lễ hội thể hiện tinh thần đoàn kết, tương thân tương ái, tính nhân văn sâu sắc, tình yêu của con người với thiên nhiên.

Lễ hội đua thuyền Quỳnh Nhai: diễn ra mùng 10/1 âm lịch hằng năm, đây là hình thức sinh hoạt văn hóa cộng đồng độc đáo, mang ý nghĩa hết sức quan trọng trong việc bảo tồn, phát huy các giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp của đất nước bên con sông Đà, thể hiện sức mạnh chinh phục thiên nhiên, đồng thời giữ gìn vẻ đẹp, bản sắc văn hóa. truyền thống... tạo không khí thi đua quyết liệt, đoàn kết.

Các địa điểm du lịch phổ biến ở Sơn La

Nổi tiếng với địa hình hùng vĩ, cảnh quan núi non tuyệt đẹp, khí hậu mát mẻ, hệ thống di tích lịch sử, văn hóa đa dạng. Ngoài ra, Sơn La còn là nơi có thủy điện lớn nhất Đông Nam Á và sở hữu văn hóa đặc sắc của các dân tộc trong vùng Tây Bắc. Đây là điểm đến được hàng triệu du khách ghé thăm mỗi năm.

Bảo tàng Sơn La

Địa chỉ: Khau Cả, Tô Hiệu, Tp. Sơn La, Sơn La, Việt Nam

Giá vé: 30.000 đ/vé

Bảo tàng nằm trên khu di tích lịch sử Nhà tù và Bảo tàng Sơn La, được thực dân Pháp xây dựng từ năm 1908. Từ đây, du khách có thể chiêm ngưỡng toàn cảnh thị xã Sơn La từ trên cao và những con phố yên tĩnh. Bảo tàng Sơn La chủ yếu trưng bày nội dung dân tộc. Đây là nơi lưu giữ và trưng bày hàng nghìn di vật, hiện vật thời tiền sử và sơ sử với hiện vật phản ánh nét văn hóa độc đáo của 12 dân tộc anh em sinh sống trên đất Sơn La. Đặc biệt, bộ sưu tập sách cổ của người Thái và người Dao với gần 1000 cuốn thuộc các thể loại như trường ca, sử thi và truyện cổ tích dân gian cũng được lưu giữ tại đây.

Bản Mòng

Địa chỉ: ở xã Hua La, thành phố Sơn La, tỉnh Sơn La

Giá vé: miễn phí

Được thiên nhiên ưu ái ban tặng cho con suối nước nóng mang tên Bo Nam Un. Làng Mống là điểm du lịch cộng đồng, văn hóa, sinh thái hấp dẫn. Dù là một bản làng nhỏ nhưng nó không hề nằm heo hút . Nước ở đây hoàn toàn có thành phần khoáng tự nhiên, có tác dụng bồi bổ cơ thể rất tốt và chữa được một số bệnh ngoài da, đau khớp… Đặc biệt, nhiệt độ nước luôn ổn định ở mức 36-38 độ C, không có mùi hôi, nên du khách có thể thỏa sức đến và thỏa thích tắm. Ngoài ra, du khách còn được thưởng thức những món ăn ngon, hấp dẫn như gà nướng, cá suối nướng, thịt hun khói, lòng nướng, cơm lam, rau rừng… do chính tay các bà nội trợ người Thái chế biến.

Đỉnh Pha Luông

Địa chỉ: huyện Mộc Châu, Tỉnh Sơn La

Giá vé: miễn phí

Đỉnh Pha Luông hay còn được mệnh danh là “Nóc nhà của Mộc Châu”. Nó nằm cách thành phố Mộc Châu 30km giữa biên giới Việt Nam và Lào. Với độ cao gần 2.000m, những vách đá dựng đứng với

nhiều khe nứt kiến ​​tạo khiến cảnh vật nơi đây hùng vĩ và hấp dẫn lạ kỳ. Đứng trên ngọn núi hiểm trở, du khách sẽ thấy được vẻ đẹp của thiên nhiên giữa mây trời lộng gió. Xa xa, những đám mây không ngừng chuyển động tạo nên nhiều hình thù kỳ thú. Ngoài ra, điều thú vị là du khách có thể nhìn qua những cánh rừng, bản làng của Việt Nam và Lào và cả con đường sang Lào, cột mốc biên giới hiện rõ.

Nhà Máy thủy điện Sơn La

Địa chỉ: Ít Ong, huyện Mường La, tỉnh Sơn La

Giá vé: miễn phí

Thủy điện Sơn La nằm giữa dòng sông Đà hung dữ, hung dữ có thể chứa tới 9,26 tỷ m3 nước. Nó đóng một vai trò quan trọng trong sự phát triển của ngành công nghiệp điện và đời sống nhân dân. Đây cũng là một trong những khu du lịch được đông đảo du khách ghé thăm vào mỗi dịp lễ, tết. Nhìn từ trên cao, đập như một vị thần thiên nhiên của núi rừng Tây Bắc. Ngắm cảnh đẹp mê hồn nơi đây, không khí se lạnh và làn sương sớm còn vương vấn. Đây niềm tự hào của người Việt Nam, của người dân vùng cao Tây Bắc.

Khu du lịch Mường Chiên

Địa chỉ: bản Bon, xã Mường Chiên, huyện Quỳnh Nhai, tỉnh Sơn La

Giá vé: 30.000đ

Điểm nổi bật nhất tại địa điểm này là suối nước nóng Bản Bon, tắm nước khoáng chữa bệnh và vui chơi giải trí cuối

tuần. Du khách có thể tổ chức các hoạt động vui chơi, ăn uống kết hợp tắm khoáng nóng để chữa bệnh, nước suối ở đây chứa đầy khoáng chất với độ tinh khiết không chê vào đâu được, có lợi cho sức khỏe con người, chữa được các bệnh như bệnh như thấp khớp, đau dạ dày, đường ruột... thư giãn, thoải mái. Không chỉ vậy du khách còn có thể đi thuyền dọc sông Đà thưởng ngoạn cảnh đẹp mê hồn hai bên bờ sông và khám phá các hang động ở bản Bon, bản Quyền...

Hồ Tiền Phong

Địa chỉ: Xã Mường Bon, huyện Mai Sơn, tỉnh Sơn La

Giá vé: miễn phí

Hồ Tiên Phong Sơn La là một địa điểm đặc trưng với vẻ đẹp trẻ trung, hoang sơ, đậm chất núi rừng nhưng lại rất lãng mạn.Từ những đồi chè bạt ngàn hay những cánh đồng hoa rực rỡ sắc màu cho đến công trình vắt ngang qua hai ngọn đồi để tạo nên một hồ nước rộng lớn tuyệt đẹp. Một vùng non nước thơ mộng với hai mặt đông và bắc cùng sự hiện diện của hai dãy núi trông hệt như hai con rồng đang bơi lượn, hai bên quay về như chuẩn bị lao xuống chiến đấu trong làn nước trong xanh như mây này. Quay ngược về hướng Tây, du khách thấy cao nguyên Nà Sản rộng lớn với vô số ngọn núi trập trùng và những vườn cây ăn trái trĩu quả.

Ngũ Động Bản Ôn

Địa chỉ: Bản Ôn, thị trấn Nông trường Mộc Châu, huyện Mộc Châu

Giá vé: Người lớn: 30.000 đ/vé; Trẻ em <1m: miễn phí

Là một phần của hệ thống năm hang động ngầm, Ngũ Động Bản Ôn đã tồn tại từ rất lâu trước đó. Tuy nhiên, phải đến trận lũ lịch sử năm 2006 trên Cao nguyên Mộc Châu, hệ thống các hang động này mới được phát hiện và chính thức mở cửa đón khách du lịch. Dù đã trở thành một địa danh nổi tiếng thu hút mọi ánh nhìn nhưng Ngũ Động Bản Ôn vẫn giữ được vẻ đẹp nguyên sơ bởi đường chinh phục hang động này vô cùng khó khăn, thách thức mọi đối tượng đam mê khám phá. Được tô điểm bởi vẻ đẹp hoang sơ, huyền bí, Ngũ Động Bản Ôn nằm trong danh sách những điểm du lịch hấp dẫn nhất Mộc Châu. Đường đến đây khá hẹp và nguy hiểm. Hầu hết các tuyến đường đều được người dân tự phát băng rừng.