Làng rau Trà Quế - Hội An

Từ thuở khai hoang vùng đất Quảng Nam - Quảng Trị, ông cha ta đã lưu truyền đến ngày nay câu ca dao:

“Nặng tình hạt muối Sa Huỳnh

Rau thơm Trà Quế, đậm tình bữa trưa”

Nếu Quãng Ngãi có làng cổ Sa Huỳnh nổi tiếng với nghề làm muối "cha truyền", thì tại Quảng Nam, làng cổ Trà Quế lại bật lên cho mình bởi làng nghề trồng rau "con nối". Nằm cạnh con sông Cổ Cò hiền hoà thơ mộng chính là làng rau Trà Quế xanh tươi, mươn mướt. Chỉ cách trung tâm thành phố Hội An độ chừng 3km cùng với diện tích rộng đến 40 héc ta. Làng rau do những hộ gia đình trồng và chăm sóc đến khoảng 20 giống rau, củ, quả khác nhau và có thể coi là vườn rau rộng lớn nhất ở xứ Quảng. Ngoài việc chuyên cung ứng nguồn rau xanh đạt tiêu chuẩn organic quanh năm, nơi đây cũng là điểm đến tham quan đặc sắc không thể nào bỏ qua nếu đến Hội An. Du lịch Hội An, du khách đừng bỏ lỡ điểm tham quan sinh thái đầy ấn tượng và trong lành này.

Giới thiệu về Làng rau Trà Quế, Hội An

Làng rau Trà Quế, xã Cẩm Hà được thành lập vào khoảng thế kỉ thứ XVI khi các dân cư vùng phía Bắc của Đại Việt di dân về khai khẩn thành lập xóm làng. Qua nhiều thế kỷ, người làng Trà Quế đã tận dụng được ưu thế từ thiên nhiên, đất đai và giữ nghề làm rau cổ truyền do ông cha lưu lại để sản xuất ra các loại rau sạch, mùi vị đặc sắc riêng biệt. Cho đến nay, với bề dày lịch sử cùng những nét đẹp truyền thống được lưu truyền và bảo tồn, làng rau Trà Quế đã trở thành một địa điểm du lịch mang nét văn hóa đậm sắc và là làng nghề truyền thống theo hướng sinh thái đầy mới mẻ.

Nguồn gốc tên gọi Làng rau Trà Quế

Trong lịch sử, làng Trà Quế thường được quen gọi là Nhự Quế, Thanh Quế, Nhà Quế. Chuyện truyền tụng trong dân gian cho rằng, vào thế kỷ XVIII có một ông vua du hành trên con sông Đế Võng có ghé thăm làng, ăn một món rau thì cảm thấy hương thơm ngan ngát của rau như một loại chè, vị cay như quế, thế là sau ông vua đã đổi danh xưng nơi đây thành làng rau là Trà Quế. Trong bản đồ Thanh Hà vẽ vào khoảng năm Gia Long thứ XVII cũng đã ghi nhận địa danh Trà Quế, Nhà Quế. Như vậy, trễ nhất vào khoảng đầu thế kỷ XIX, vùng đất Trà Quế đã hiện hữu. Trong sách Quảng Nam xã chí của Viện Viễn Đông bác cổ nhắc về địa danh và thổ sản của làng Thanh Hà vào khoảng thập niên 40 của thế kỷ XX.

Lịch sử Làng rau Trà Quế

Làng rau Trà Quế dưới thời phong kiến

Bằng nhiều nguồn tài liệu có thể thấy, cách ngày nay khoảng 300 năm, nhóm cư dân Việt trước tiên gồm các họ Lê, Mai, Phạm, Nguyễn đã xuôi về sinh sống và ngụ cư ở vùng Trà Quế này. Về sau này, có cả các họ Trần, Hồ. Ban đầu, cư dân sống chính với công việc khai thác tôm cá trên sông nước. Trong thời gian sống, cư dân đã thấy thứ rau nấu ăn với tôm, cua, mực,... có vị khá là ngon ngọt, liền mang hạt giống về vườn trồng và để dành ăn. Bằng khả năng cần cù, chịu khó của bản thân, một vài người suy nghĩ về chuyện khai hoang thêm đất đai để trồng rau, trồng lúa. Từ đấy, từng luống ngò, rau húng, tiếp đến rau é, tía tô,... dần dần nhú mầm trên đất hoang hoá. Do được trồng trên một vùng đất thổ nhưỡng thích hợp, cộng với kỹ thuật chăm sóc, những giống rau không chỉ phát triển xanh tươi quanh năm mà còn có mùi vị thơm ngon đặc trưng. Vì vậy, Trà Quế dần trở nên được nhiều người biết, trở thành một làng rau thu hút khách đến tham quan hằng năm.

Làng rau Trà Quế dưới thời Pháp, Mỹ

Trong chiến tranh chống thực dân Pháp và chống đế quốc Mỹ, làng Trà Quế đã trở thành một khu căn cứ địa kháng chiến trọng yếu của quân và dân xã Cẩm Hà thuộc thị xã Hội An. Nhằm che mắt bọn giặc, nhân dân làng Trà Quế ban ngày trồng rau, tối đào đào hầm để tiếp tế lương thực, nuôi sống những cán bộ Cách mạng. Những luống rau Trà Quế không những nuôi sống gia đình, mà nó còn là thứ lương thực giúp nuôi quân, nuôi cán bộ Cách mạng. Hương rau Trà Quế không những có hương vị của nước, của sóng, của gió Trà Quế mà còn có cả mồ hôi, công sức thậm chí cả máu của biết bao người con Trà Quế đã ngã xuống vì xây dựng, giữ gìn, bảo vệ miền đất quê hương này.

Làng rau Trà Quế dưới thời bình

Sau năm 1975, người dân ở làng rau Trà Quế tham gia vào công tác cải tạo, tái thiết nông thôn, cải tạo lại đất đai, trồng rau màu để ổn định đời sống và tăng trưởng thu nhập nhờ cây rau truyền thống. Cơ sở hạ tầng ngày càng khang trang, cuộc sống nhân dân ngày một được nâng cao. Hiện nay, tại làng rau Trà Quế đã có hơn 200 hộ gia đình chuyên trồng rau với hơn 350 nhân khẩu. Diện tích đất để trồng rau màu đã được mở rộng và cải tạo lên đến 18 héc ta. Theo ước tính, làng rau Trà Quế có ít nhất 55 giống rau, trong đó các giống rau đã bị mất giống chính gồm rau diếp, cải xoong, húng dài, hành hương,... Các giống rau còn lại vẫn được giữ độ chất lượng và phát triển khỏe mạnh, năng suất ngày một được tăng cao.

Từ làng nghề truyền thống trở thành Di sản Văn hóa cấp Quốc gia

Làng rau Trà Quế đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch vinh danh, công nhận là Di sản văn hoá phi vật thể cấp quốc gia vào ngày 04/04/2022. Từ đó, làng rau đã trở thành điểm du lịch hấp dẫn, lôi cuốn đông đảo khách tham quan trong và ngoài nước. Ngôi làng luôn mở cửa và tiếp đón tiếp khách tham quan ở tất cả thời gian trong tuần với giá vé chỉ từ 35.000 đồng, gồm tất cả các hoạt động trong làng.

Cũng giống nhiều nghề khác, công việc làm vườn rau của người dân Trà Quế cũng vất vả quanh năm, bán mặt cho đất bán lưng cho trời. Họ đã tốn biết bao công sức chăm bón, để luống rau được xanh ngát, tươi mát. Sức lao động cần cù và sự chịu thương chịu khó của người dân ở Trà Quế không thể nào nói hết.

Thời điểm thích hợp để đến tham quan Làng rau Trà Quế

Làng rau Trà Quế là địa điểm du lịch ngoài trời hoạt động xuyên suốt quanh năm, vì vậy những vấn đề về khí hậu cũng phải đặc biệt chú ý để ta có một hành trình trọn vẹn và đáng ghi nhớ nhất. Thời gian từ tháng 12 đến tháng 5 năm sau là khoảng thời gian lý tưởng nhất để đến với ngôi làng. Bởi vì đây là quãng thời gian có khí hậu ôn hoà, mát mẻ, có nắng đẹp, trời trong và ruộng rau quanh năm tươi tốt, phát triển nhất trong năm. Không khí thời điểm này vô cùng trong lành và tươi mát giúp du khách có thể trải nghiệm được phút giây thư giãn và hưởng thụ cuộc sống bình yên.

Ngoài ra, mỗi sáng, bạn cũng nên đến vào khoảng thời gian bình minh vừa ló dạng độ từ khoảng 5h30 – 8h hoặc khoảng 16h - 17h. Thời điểm này cũng là khi bà con đang ra đồng chăm bón và hái rau. Du khách nên đi với để nói chuyện và tiếp thu thêm nhiều kiến thức.

Cách di chuyển đến Làng rau Trà Quế

Làng rau Trà Quế nằm cách khu phố Hội An chừng 3km vì vậy du khách sẽ có thể tham quan làng rau Trà Quế với đa dạng hình thức khác nhau từ ôtô cho đến xe máy hoặc xe đạp. Thời gian đi lại dao động từ khoảng 15 - 25 phút tuỳ thuộc theo loại hình xe bạn lựa chọn.

Nếu đi bằng xe đạp, du khách sẽ có thời gian để được thư giãn, nghỉ ngơi, hít thở bầu không khí mát mẻ trong lành và ngắm nhìn khung cảnh tuyệt đẹp của làng quê cổ Hội An. Chi phí đi xe đạp thông thường dao động từ khoảng 30.000 - 45.000 đồng cho một xe.

Xe máy và ôtô cũng là phương tiện mà mọi người sử dụng đi tham quan làng rau khá là nhiều. Chi phí trung bình cho mỗi chuyến xe sẽ khoảng từ 50.000 - 100.000 đồng. Tuy nhiên, bạn cũng nên chú ý một số con đường hạn chế cho xe máy, ôtô lưu thông.

Thông tin cần biết về Làng rau Trà Quế

• Địa chỉ: Hai Bà Trưng, xã Cẩm Hà, thành phố Hội An, tỉnh Quảng Nam;
• Giá vé: 35.000 đồng cho một người;
• Thời gian mở cửa: 5h - 18h;

Làng rau Trà Quế có gì hay? có gì hấp dẫn?

Bức tranh khung cảnh làng rau Trà Quế được ai ai cũng miêu tả rất sinh động, giàu hình ảnh, với đầy đủ sắc màu đời sống thường nhật của người dân. Từ buổi sáng đến chiều tối, nhân dân Trà Quế đều bận rộn với các hoạt động thường ngày: tưới tiêu, quét dọn, xới đất, bón rau, thu hoạch,... Vì thế, các bài ca dao đã khắc họa một bức cảnh làng rau Trà Quế có tĩnh, có động, có các sắc thái riêng biệt làm thành một bố cục thống nhất:

“Ai về Trà Quế quê ta

Rau xanh thơm mát, mượt mà xưa nay”

Các hoạt động ở làng rau Trà Quế rất hấp dẫn và lôi cuốn sự quan tâm của đông đảo du khách. Hãy cùng Gody tìm hiểu các trải nghiệm mà du khách có thể thử khi đến với khu làng "di sản" này.

Hóa thân thành người nông dân trồng rau “thứ thiệt” tại Làng rau Trà Quế

Từ lúc thành điểm tham quan nổi tiếng, làng rau Trà Quế Hội An đã mở rộng thêm nhiều chương trình du lịch hấp dẫn nhằm đáp ứng nhu cầu của du khách. Một trong số ấy là tour biến hình trở thành một người nông dân thứ thiệt.

Một ngày trở thành nông dân Trà Quế là điều chẳng thể làm sao bỏ qua lúc tới chốn đây. Bạn sẽ trực tiếp tham gia vào những hoạt động gieo trồng, tưới cây, bón phân hữu cơ và chăm cây trồng dưới sự chỉ dẫn bởi đội ngũ những chú nông dân đã có thâm niên nhiều năm ở vùng đất này. Có thể thấy, đây thực sự là một trải nghiệm vô cùng hấp dẫn, lý thú và đặc biệt giúp đỡ bạn tìm hiểu kỹ thêm về cuộc sống, văn hoá và người dân làng rau Trà Quế.

Sống ảo với khung cảnh thiên nhiên tuyệt vời tại Làng rau Trà Quế

Check-in với ruộng rau xanh cùng khung cảnh bình yên ở làng rau Trà Quế là điều vô cùng hoàn hảo và thú vị. Với phong cảnh làng quê mộc mạc, du khách sẽ có được những tấm hình đẹp với nhiều góc nhìn độc đáo. Ngoài ra, du khách cũng sẽ ghi được những khoảnh khắc mộc mạc của cuộc sống một cách chân thực và giản dị nhất.

Giữa một khung cảnh thiên nhiên yên bình, nên thơ, xanh tươi mát một vùng dài thì sẽ thật tuyệt vời nếu bạn lưu lại một vài khoảnh khắc "so deep" ở đây. Với những cô nàng, quần áo vintage hay các loại trang phục vintage có phong cách cổ xưa là gợi ý tuyệt vời cho concept chụp ảnh ở làng rau. Bạn sẽ hóa thân rất tự nhiên để trở thành các cô thôn nữ xinh đẹp, duyên dáng. Ngoài ra, nếu đến nơi đây đúng vào lúc bình minh lên, thời điểm hệ "tưới nước phun mưa" tại luống rau hoạt động, bạn sẽ có những bức ảnh cực kỳ ấn tượng.

Thử tài đầu bếp ở Làng rau Trà Quế

Nếu du khách là fan của đặc sản, du khách có thể tham dự các lớp học nấu nướng với người dân bản địa trong căn nhà sàn mái lá ven cánh đồng. Bạn sẽ được dạy các kỹ năng trồng rau sạch, chế biến và nấu những món rau đặc sản với các giống rau sạch được nuôi trồng ở làng Trà Quế. Và không thể nào thiếu các món ngon đặc trưng từ mỳ Quảng, cao lầu, bánh bèo,...

Sau một ngày dài khám phá, vui đùa thoải mái trên cánh đồng, bạn sẽ được trở về, giúp những nghệ nhân lựa chọn nguyên vật liệu. Bạn sẽ được tận tay thưởng thức những món ăn đặc sản của địa phương. Vừa được tận tay tham gia những khâu nấu ăn, lại được lấp đầy cái bụng trống rỗng sau khi tham dự những trải nghiệm thú vị, đây quả thật là một điều thú vị.

Thưởng thức những món đặc sản ăn kèm cùng rau tươi tại Làng rau Trà Quế

Rau sống Trà Quế không chỉ đa dạng về loại, màu sắc, mà hương vị tươi ngon của rau cũng đặc sắc. Hình dáng kích cỡ của rau cũng khác so với những vùng khác, thường thì lá sẽ nhỏ, thanh mảnh, thân cứng, mùi khá nồng thơm, vị đậm hơn; rau ngọt, dịu, không dai. Với bí quyết nấu ăn của mình, nhân dân ở đây đúc rút từ châm ngôn, ca dao:

“Cá diếc nấu với rau răm,

Đền ơn cho bậu bấy lâu bọc đùm”

Trà Quế có những món rau đặc sản mà mỗi khi ghé Trà Quế chẳng thể không thử như rau húng quế, diếp cá, rau con, húng, rau răm,... Các món rau ăn ở Trà Quế không những là món ăn hàng ngày trong mâm cơm nhà, chúng còn là nguyên liệu chính không thể nào thiếu góp phần tạo nên hương vị tươi ngon cho những món ăn đặc trưng của quê hương như nem nướng, mì Quảng, cao Lầu, bánh bèo, bánh xèo,... ngoài ra đây cũng là các vị thuốc Nam y có công dụng chữa trị những chứng cảm sốt, ho, phát ban cùng nhiều bệnh khác.

Tham gia lễ hội Cầu Bông ở Làng rau Trà Quế

Lễ Cầu Bông là phong tục lâu đời và đã thành nét đẹp truyền thống của người dân làng Trà Quế, để vinh danh và ghi nhớ công ơn những vị tiền bối đã có công khai phá, xây dựng nên làng nghề rau cổ truyền trên 500 năm tuổi. Lễ cầu bông được tiến hành theo nghi thức cổ truyền gồm lễ cúng, thắp nhang, múa lân sư rồng, với sự tham dự của quan chức trung ương, địa phương cùng nhân dân quanh thôn.

Sau màn tế lễ do mỗi lão nông đảm nhiệm, từng gia đình trong làng đã đề cử những nghệ nhân ưu tú tham dự cuộc thi "Thôn nữ giỏi nội trợ", nấu món tôm hữu đặc sản và cuộc thi "Nhanh tay, thạo nghề" thao diễn từng khâu làm rau. Nếu có dịp du lịch Hội An, du khách nên lựa chọn tham quan làng rau Trà Quế vào tháng Giêng. Vào ngày 7 tháng Giêng âm lịch hàng năm, ở Trà Quế sẽ có lễ hội Cầu Bông.

Kinh nghiệm tham quan Làng rau Trà Quế

Chỉ cần biết đến một số mẹo nhỏ dưới đây mà thôi, đảm bảo du khách sẽ có một chuyến đi hoàn hảo tại Làng rau Trà Quế:

• Đa số những hoạt động ở vườn rau điều là hoạt động ngoài trời vì thế du khách hãy lựa chọn đi đến nơi đây vào lúc thời tiết dễ chịu, không bị nắng để khởi đầu chuyến hành trình của mình. Nhớ đem theo nón, áo khoác, bôi kem chống nắng cẩn thận trước khi đi.
• Khi tham gia hoạt động trải nghiệm làm nhà nông, bạn nên nhớ tuân theo lời chỉ dẫn của bà con, không tự tưới rau hay hái rau bừa bãi.
• Nếu đi kèm trẻ em, nên giám sát từng trẻ, nhắc các con không giẫm lên lớp hoa màu và các luống rau.
• Nên ưu tiên chọn quần áo rộng rãi, thấm hút mồ hôi tốt, dép đế xuồng hoặc quần short sẽ dễ hoà mình vào các trò chơi với những bác nông dân ở đây.
• Cuối cùng, du khách nhớ gìn giữ vệ sinh sạch sẽ, không vứt rác thải lung tung trong ruộng rau.

Không chỉ đơn giản là vui chơi, thư giãn, chuyến đi tham quan, làng rau Trà Quế Hội An cũng là cách giúp du khách trở về với tự nhiên nhằm tìm hiểu vẻ đẹp, cảm nhận bầu không khí trong lành tươi mát, hít thở không khí chậm rãi hơn, cảm nhận chính mình. Những chuyến đi dã ngoại, hướng tới tự nhiên còn có công dụng "chữa lành" tốt về tinh thần, cải thiện sức khỏe rất hiệu quả.