Hoàng Su Phì

1. GIỚI THIỆU HOÀNG SU PHÌ

Nhắc tới vùng đất địa đầu Tổ Quốc, du khách thường nghĩ ngay đến cao nguyên đá Đồng Văn, núi đôi Quản Bạ đến đèo Mã Pí Lèng mà quên đi Hoàng Su Phì Hà Giang. Nơi đây không có hoa tam giác mạch, cũng không có hoa cải trắng hay những mõm đá cheo leo, nhưng thu hút du khách bởi nhưng thửa ruộng bậc thang đẹp say mê lòng người. Hoàng Su Phì chính là chốn an nhiên cho những tâm hồn yêu thích thiên nhiên, thích cảm nhận sự mộc mạc của đất trời và bầu không khí trong lành.

Tuy không nổi bật như các điểm đến khác tại vùng núi cao nguyên xứ Tây Bắc, tại Hoàng Su Phì thu hút du khách bởi những thửa ruộng bậc thang vắt ngang lưng trời. Mọi thứ được trải ngút ngàn phía trước mắt. Những bản làng chìm trong khói sương bảng lãng, mông lung. Những đàn bò, đàn dê nhởn nhơ gặm cỏ và còn có những hoa dại hoang sơ nhưng lại mang đầy âm hưởng của cuộc sống nên thơ xứ miền tây của Hà Giang xa xôi. Tất cả như một bức họa thiên nhiên tuyệt mỹ mà có lẽ ai cũng muốn một lần được tận mắt chiêm ngưỡng, được thả hồn vào mây gió để cảm nhận và để yêu thương.

2. HOÀNG SU PHÌ Ở ĐÂU

Hoàng Su Phì nằm ở phía tây Hà Giang, là một huyện nhỏ với địa hình chủ yếu là đồi núi trên thượng nguồn sông Chảy. Xưa kia nó thuộc châu Bình Nguyên, xứ Tuyên Quang. Sau khi độc lập, địa phận Hoàng Su Phì cũng thay đổi, bao gồm 24 xã và 1 thị trấn. Phần lớn bà con đồng bào miền núi sinh sống ở đây đều là dân tộc thiểu số. Hiện tại đây là địa bàn của 12 dân tộc khác nhau, trong đó đồng bào các dân tộc Mong, Nùng, Dào, La Chí... chiếm đa số. Họ sống một cuộc đời mộc mạc, an nhiên và vô cùng xần mẫn.

Khi nhắc đến Hoàng Su Phì, người ta thường nghĩ ngay đến những thửa ruộng bậc thang xanh ngát, bạt ngàn trải dài khắp các sườn núi. Một trải nghiệm thú vị mà du khách nên thử ở đây là dạo bước trên những con đường đất, đi dọc theo những con suối, lắng nghe tiếng nước chảy róc rách, tiếng chim líu lo rộn ràng... bạn như được hòa mình vào cuốc sống bình yên, gần gũi với thiên nhiên.

Để đến được Hoàng Su Phì, vượt qua cổng trời Km17, du khách sẽ thấy trước mắt một không gian rộng lớn với những dãy núi trùng điệp, những cánh rừng nguyên sinh, những nương chè bạt ngàn và những thửa ruộng bậc thang trải dài hênh thang trên các triền đồi,…

3. THỜI ĐIỂM THÍCH HỢP DU LỊCH HOÀNG SU PHÌ

Cảnh quan ở Hoàng Su Phì có thể nói rất đa dạng, nhưng nổi bậc nhất vẫn là ruộng bậc thang. Tuy nhiên, trong năm chỉ có một mùa lúa để thu hoạch, vậy nên để bắt trọn khung cảnh thiên nhiên của những cánh đồng vàng óng ngút ngàn du khách phải đến đúng thời điểm. Ngoài ra, còn nhiều thời điểm khác đẹp trong năm, du khách có thể tham khảo mốc thời gian ngay dưới đây:

Mùa xuân là thời điểm các lễ hội độc đáo của Hoàng Su Phì được tổ chức. Dịp này du khách sẽ được chụp ảnh với các vườn đào, lê, đồi chè.

Khoảng từ tháng 4 đến tháng 6 là mùa cấy lúa. Đến Hoàng Su Phì dịp này sẽ được chiêm ngưỡng thắng cảnh ruộng bậc thang Hoàng Su Phì trong mùa nước đổ.

Từ tháng 9 hàng năm là mùa lúa chín, các tỉnh miền núi phía Bắc nói chung và ruộng bậc thang Hoàng Su Phì nói riêng. Đây là thời điểm đẹp nhất trong năm, du khách tha hồ chụp ảnh ruộng bậc thang trải dài ngút ngàn trên các sườn núi.

Vào những tháng cuối năm, khi bước sang mùa đông miền Bắc. Nếu du khách không ngại cái lạnh, du khách có thể lên Hoàng Su Phì khám phá Tây Côn Lĩnh, Chiêu Lầu Thi để săn mây, săn tuyết.

4. HƯỚNG DẪN DI CHUYỂN ĐẾN HOÀNG SU PHÌ

Cách trung tâm thành phố Hà Giang khoảng 80km, du khách có thể đến Hoàng Su Phì bằng phương tiện cá nhân hoặc phương tiện công cộng, hoặc có thể kết hợp cả hai. Du khách đi từ Hà Nội đến Hà Giang, rồi từ trung tâm thành phố đi Hoàng Su Phì.

• Phương tiện công cộng: Để tới được thành phố Hà Giang, du khách có thể bắt các tuyến xe từ bến xe Mỹ đình, hàng ngày có rất nhiều xe khách giường nằm đi Hà giang, thời gian khởi hành thường khoảng 8-9h tối, đến khoảng 5h sáng các bạn sẽ có mặt tại bến xe Hà Giang. Từ trung tâm thành phố Hà Giang, du khách thuê xe máy và di chuyển ngược lại QL2 đi đến Tân Quang thì rẽ vào đường DT177 đi Hoàng Su Phì. Ngoài ra, có một tuyến đường khác có thể chạy xe máy tới Hoàng Su Phì là đi lên phía cửa khẩu Thanh thủy rồi vượt Tây Côn Lĩnh để sang Hoàng Su Phì.
• Phương tiện cá nhân: Nếu du khách sử dụng phương tiện cá nhân thì có nhiều lựa chọn để khám phá Hoàng Su Phì. Từ Hà Nội đi theo hướng QL2 để đến Hoàng Su Phì, sau khi đến Hoàng Su Phì tham quan và trải nghiệm sau đó rẽ qua Xín Mần, Bắc Hà rồi về lại Hà Nội theo đường Yên Bái. Đi theo lịch trình này sẽ thành một vòng tròn, không cần quay lại đường đi ba đầu.

5. LƯU TRÚ Ở HOÀNG SU PHÌ

Để có chuyến đi đảm bảo về nơi an uống và nghỉ ngơi, du khách có thể tham khảo một số khách sạn hoặc homestay ở Hoàng Su Phì. Dưới đây là các khách sạn và homestay mà du khách có thể tham khảo:

Khách sạn ở Hoàng Su Phì:

Ecolodge Panhou Village

• Địa chỉ: Thông Nguyên, Hoàng Su Phì, Hà Giang
• Điện thoại: 096 661 50 50

Khách sạn Hoang Su Phi Lodge

• Địa chỉ: Thôn Nậm Hồng, Xã, Thông Nguyên, Hoàng Su Phì, Hà Giang
• Điện thoại: 0866 196 878

Khach san Thanh Vân Homestay

• Địa chỉ: Tổ 1, Thị trấn Quang Vinh, Hoàng Su Phì, Hà Giang
• Điện thoại: 097 409 14 01

Homestay ở Hoàng Su Phì: Là một trong những địa phương của Hà Giang có mạng lưới các điểm du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng rất phát triển. Có được điều này là nhờ sự hỗ trợ từ một tổ chức phi chính phủ giúp tỉnh Hà Giang trong việc huy hoạch hoạt động du lịch tại Hoàng Su Phì. Tại các xã như Bản Phùng, Hồ Thầu, Thông Nguyên… đều có các homestay được người dân địa phương đầu tư để đón khách du lịch. Các điểm lưu trú này đều có đầy đủ các dịch vụ cơ bản và có cả những bữa ăn mang đậm dấu ấn địa phương.

6. CÁC ĐỊA ĐIỂM THAM QUAN TẠI HOÀNG SU PHÌ

Hoàng Su Phì vốn nổi tiếng nhất vùng tây Bắc bởi các danh thắng ruộng bậc thang, một cảnh quan thiên nhiên hùng vĩ không thua kém gì Mù Cang Chải. Du khách đến với Hoàng Su Phì đều mong muốn một lần chiêm ngưỡng cảnh sắc tuyệt đẹp này.

Ruộng bậc thang Bản Phùng: là một xã nằm gần biên giới với Trung Quốc. Từ trung tâm thị trấn Vinh Quang, du khách men theo con đèo nhỏ dài gần 20km vắt ngang núi mới đến được trung tâm xã Bản Phùng. Không chỉ có thung lũng rộng như Cao Phạ hay Mường Hoa, ruộng bậc thang tại Bản Phùng nằm treo leo trên những sườn núi dốc đứng. Cùng với Bản Luốc, đây là nơi có những thửa ruộng bậc thang cao nhất Việt Nam.

Ruộng bậc thang Hồ Thầu: là một xã của Hoàng Su Phì, Hồ Thầu cách ngã 3 xã Nậm Dịch khoảng 16km. Ruộng bậc thang ở Hồ Thầu do người dân tộc Dao đỏ canh tác. Người dân ở đây có một lệ, cứ mỗi khoảng ruộng chừa ra một khoảng rừng nhỏ vây quanh để giữ đất khỏi bị sạt lở. Việc canh tác ruộng được tiến hành từ trên cao xuống thấp với những công cụ lao động đơn giãn như cuốc chim, bừa gỗ, xẻng, dao quắm. Ruộng bậc thang Hồ Thầu mênh mông, có vị trí rất cao với những ngọn đồi làm ruộng rộng có độ rộng lớn, đều và ít dốc.

Ruộng bậc thang Thông Nguyên: Nằm ở tả ngạn, nơi hội tụ dòng chảy của 3 con suối lớn là: Phìn Hồ đổ xuống, Nậm Ông chảy về và Nậm Khòa dội sang cùng đổ vào một nơi tạo thành một chốn bình nguyên trên lưng chừng núi. Nhiều người nhận xét rằng, Thông Nguyên là nơi “Quần Sơn – Tụ Thủy”. Thông Nguyên là một trong những địa điểm ngắm ruộng bậc thang tuyệt đẹp ở Hoàng Su Phì, đoạn đẹp nhất mà du khách có thể dừng chân chụp ảnh là khoảng km24 đường từ Bắc Quang đi Hoàng Su Phì.

Ruộng bậc thang Bản Luốc – Sán Sả Hồ: nơi đây có địa hình núi đất và có độ dốc vừa phải nên có rất nhiều ruộng bậc thang. Ngoài ra, ở đây đâu đâu cũng có ruộng bậc thang theo hình lượn sóng và cánh cung. Ruộng bậc thang ở đây của người Dao áo dài và người Nùng.

Ruộng bậc thang Nậm Ty: cùng nằm trên km24 đường Bắc Quang đi Hoàng Su Phì, ruộng bậc thang Nậm Tý của người Dao đỏ là một trong các điểm đến được công nhận di tích Quốc gia ruộng bậc thang tại Hoàng Su Phì.

Hoa tam giác mạch: đây là loài hoa đặc trưng của xứ đá tai mèo với vẻ đẹp miên man, hoang dại, với những bông hoa trắng hồng tinh khôi này hàng năm đã thu hút rấy nhiều khách du lịch đến với cao nguyên đá. Những năm gần đây, hoa tam giác mạch còn được trồng trên chính những thửa ruộng bậc thang tại 2 huyện phía Tây của tỉnh là Hoàng Su Phì và Xín Mần. Ghé thăm Hoàng Su Phì vào thời điểm cuối thu, ngay sau khi các thửa ruộng bậc thang được thu hoạch thì cũng là lúc màu vàng của lúa được thay thế bằng sắc màu say đắm của những bông hoa tam giác mạch.

Tây Côn Lĩnh: là một đỉnh núi trên khối thượng nguồn sông chảy oẳ phía tây tỉnh Hà Giang, dãy núi Tây Côn Lĩnh trải dài qua hai huyên Hoàng Su Phì và Vị Xuyên, và cách thị xa Hà Giang 46km. Với độ cao 2419m, đây là đỉnh núi cao nhất vùng Đông Bắc Việt Nam và là một trong những đỉnh núi cao nhất Việt Nam. Trên đỉnh núi có mốc trắc địa, phía dưới chân núi là rừng nguyên sinh á nhiệt đới được bảo tồn. Tây Côn Lĩnh còn được xem là dãy núi thiêng của người dân tộc La Chí.

Đỉnh núi Chiêu Lầu Thi: Chiêu Lầu Thi hay còn được biết đến với tên gọi địa phương là Chín tầng thang, nằm cách trung tâm huyện lỵ Hoàng Su Phì 42km. Đây là một trong những ngọn núi cao thuộc dãy Tây Côn Lĩnh nằm trên địa bàn xã Hồ Thầu huyện Hoàng Su Phì và có vị trí giáp ranh 2 xã Ngán Chiên, Thu Tà của huyện Xín Mần, điểm cao nhất của ngọn núi là 2.402 m so với mực nước biển. Đây là một trong những đỉnh núi cao nhất nhì vùng đông Bắc nước ta. Khu vực cao nhất của đỉnh núi được kiến tạo bằng những khối đa khổng lồ nối tiếp nhau nên rất thuận tiện cho việc quan sát bởi tầm nhìn lên tới hàng chục km vào ngày trời quang mây tạnh. Hiện nay, tại khu vực này còn giữ được hệ sinh thái rất đa dạng, tiêu biểu là thảm rừng nguyên sinh với hàng vạn cây cổ thụ các loại và nhiều thảo dược vo cùng quý hiếm dưới những tán rừng như: Tam thất nam, lan kim tuyến, giảo cổ lam, các loại hoa phong lan, thảo quả… ngoài ra, xung quanh đỉnh Chiêu Lầu Thi còn bảo tồn được hệ động vật phong phú.

Chợ phiên Hoàng Su Phì: Nếu đến tham quan núi Tây Côn Lĩnh, du khách nên ghé đến chợ Hoàng Su Phì nằm ngay phía dưới chân núi. Chợ phiên họp vào ngày chủ nhật hàng tuần, hàng hóa trao đổi là những vật phẩm trong sinh hoạt đời sống hàng ngày như rau quả, vải vóc, chỉ thuê, vật dùng canh tác... Không sầm uất như chợ ở dưới xuôi, việc trao đổi hàng hóa diễn ra nhanh chóng đê nhường chỗ cho phần giao lưu tinh thần. Ở đây mọi thứ có thể được đỏi ngang với nhau như trứng, vài chai mật o­ng, mấy trái su su… đổi lấy túi mì chính, quả pin, cái ô, ít chỉ khâu… nhưng phiên chợ nhỏ này lại đậm tình người, bởi đến chợ là cái cớ để trai gái gặp nhau, được ngắm nhìn, được khoe những bộ váy áo đẹp nhất. Nhu cầu đi chợ để trao đổi hàng hóa thì ít nhưng mà mong muốn được vui chơi, hẹn hò, tâm tình thì nhiều.

Đồn Pố Lũng: nằm ở thị trấn Vinh Quag hay còn gọi là Bốt Pháp – theo cách gọi của người dân địa phương được người Pháp xây dựng từ những năm cuối thế kỷ XIX. Nơi đây là kiến trúc quân sự gồm hầm hào, lô cốt, sân bay liên hoàn trên một ngọn đồi phía đông thị trấn Vinh Quang của huyện Hoàng Su Phì. Để xây dừng được quần thể kiến trúc quân sự này, thực dân Pháp đã bắt người dân địa phương dùng sức người để vận chuyển vật liệu đá, cát sỏi, nước từ Sông Chảy ngược đoạn đường đèo dốc hơn 3km lên đỉnh núi và đào hàng chục km giao thông hào, địa đạo, san lấp mặt bằng, làm nhà cửa. Trong quá trình xây dựng, hàng trăm người đã bỏ mạng tại đây. Hiện nay, hệ thống lô cốt, hầm hào vẫn giữ nguyên vẹn như một minh chứng chiến tranh và tội ác của thực dân Pháp.

7. ĂN GÌ Ở HOÀNG SU PHÌ

Du lịch đến Hoàng Su Phì ngoài ngắm nhìn khung cảnh thiên nhiên của những thửa ruộng bậc thang tuyệt đẹp, hay chinh phục các đỉnh núi, tham gia các phiên chợ thì ẩm thực nơi đây cũng là trải nghiệm rất thú vị. Ở Hoàng Su Phì có nhiều đặc sản nổi bật như: cơm lam, cốm nếp, cá chép ruộng, mận đỏ, rượu shan tuyết Fìn Fò.

• Cơm lam: kỹ thuật chế biến cơm lam ở đây đơn giản, nguyên liệu chính là gạo nếp được đãi ngâm kỹ, nước dùng để nấu là mạch nước ngầm và cho vào ống tre rồi bịt lá chuối. Tre cũng được chọn loại non, thân ống, họ tre, mỗi dóng tre chặt bỏ một đầu ống, đầu ống còn lại có tác dụng làm đáy nồi. Gạo nếp được vo sạch, rắc thêm chút muối, trộn đều, cho gạo vào ống tre, sau cùng cho nước vừa xấp so với mặt gạo. Miệng ống được nút bằng lá dong tươi hoặc lá chuối khô và mang đi nướng trên lửa hoạc than hồng.
• Cá chép ruộng: không chỉ ấn tượng với du khách bởi những thửa ruộng bậc thang kỳ vĩ, bồng bềnh tronng mây, uốn lượn theo dáng núi làm bao du khách mải mê chiêm ngưỡng, mà khi đến Hoàng Su Phì mùa lúa chín du khách còn bị níu chân bằng món ẩm thực thú vị, đọc đáo đậm chất quê như: Cá chép ruộng bậc thang. Phần lớn diện tích lúa nước của Hoàng Su Phì được người dân tận dụng nuôi cá chép trong ruộng nhầm cải thiện cuộc sống, tăng thêm thu nhập.
• Cốm nếp Hoàng Su Phì: Để có món cốm nếp ngon thì lúa nếp được chọn là loại chín vừa phải, loại nếp quá non sẽ mềm và khó chế biến và tách vỏ, nếp quá già khi giã sẽ bị vụn. Ngoài ra, việc hái lúa nếp cũng được người La Chí chọn lúc sáng ướm để hái những bông hoa lúa đủ tiêu chuẩn. Hạt nếp sau khi được giã thì sàng đãi vỏ xong là ăn được, gói lá chuối để giữ hương vị thơm ngon và lâu hơn.
• Thịt chuột: chuột là loài có vai trò là vật hiến tế trong lễ cúng thần Rắn của người La Chí ở Bản Phùng trong rừng cấm Me Meo, nó còn giữ vai trò cực kỳ quan trọng trong đời sống thực tại cũng như đời sống tâm linh của người La Chí. Hầu như chuột xuất hiện hầu hết trong các lễ cúng như: cúng tổ tiên, cúng lúa mới, cúng xuống đồng, cúng hồn cây lúa, cúng rừng, cúng núi, cúng sông suối, hoặc lễ cúng bắt ma, lập bàn thờ, thậm chí cả lễ cưới, món thịt chuột đều là thứ không thể thiếu được. Chột đã gắn bó với đời sống người La Chí từ hàng ngàn năm nay, nên không biết từ khi nào, chuột trở thành đặc sản. Nếu có dịp đến Hoàng Su Phì, hỏi về các món đặc sản thì ngoài thắng cố, rượu ngô của người Mông, lợn cắp nách của người Mán, thịt chua của người Nùng, thì chuột khô chính là đặc sản của người La Chí.
• Thịt dê: khi nhắc đến thịt dê nhiều du khách nghĩ ngay đến Ninh Bình, đây là đặc sản của vùng đất cố đô. Tuy nhiên, tại Hoàng Su Phì du khách cũng có thể thưởng thức món ăn này và cách chăn nuôi thả tự nhiên trên dãy núi Tây Côn Lĩnh, cùng với khí hậu mát mẻ nên thịt dê ở đây cũng rất thơm ngon.