Đặc sản Thái Nguyên nổi tiếng: ăn gì, ăn ở đâu & mua làm quà

Bánh chưng Bờ Đậu

Bánh chưng Bờ Đậu là một trong những món ngon nổi tiếng nhất của Thái Nguyên. Làng Bờ Đậu, thuộc xã Cổ Lũng, huyện Phú Lương, được xem là nơi lưu giữ tinh túy ẩm thực Việt Nam này. 'Bánh chưng nấu bằng nước giếng thiêng, thơm mùi thiên thanh', có lẽ câu ca dao này từ lâu đã trở thành niềm tự hào của người dân nơi đây - một trong 5 làng làm bánh chưng nổi tiếng nhất miền Bắc.

Bánh chưng Bờ Đậu phải được làm từ gạo nếp thơm Định Hóa, thịt lợn sạch của đồng bào dân tộc thiểu số, lá dong hái ở Na Rì, Bắc Kạn. Với đôi bàn tay khéo léo và kinh nghiệm dồi dào, họ đã cho ra những chiếc bánh đẹp mắt. Có lẽ vì thế mà hương vị của Bánh chưng Bờ Đậu không nơi nào sánh bằng. Đây là đặc sản có quanh năm, không chỉ vào dịp Tết, thu hút vô số du khách khắp nơi đến thưởng thức. Sự hòa quyện hài hòa của hương vị từ trời, đất, thiên nhiên và con người kết tinh thành món quà đặc sản trứ danh của Thái Nguyên - Bánh chưng Bờ Đậu.

• Địa chỉ mua bánh chưng Bờ Đậu tại Thái Nguyên: Làng Bờ Đậu, thuộc xã Cổ Lũng, huyện Phú Lương.

Cơm ống tre Định Hóa

Khám phá Định Hóa, du khách không chỉ tìm hiểu về những sự kiện lịch sử quan trọng của các dân tộc mà còn được đắm mình vào những lễ hội độc đáo của các dân tộc thiểu số, thưởng thức những sản vật địa phương hấp dẫn. Cơm lam là một trong những món ăn giản dị của các dân tộc thiểu số ở Định Hóa nhưng lại có sức hấp dẫn lạ kỳ bởi sự hòa quyện hài hòa giữa nước, lửa và ống tre non. Món ăn giản dị vì gắn liền với những dòng suối nơi đầu nguồn và những thửa ruộng bậc thang trên sườn đồi, những rặng tre xanh mướt, một nét quyến rũ trường tồn với thời gian đối với những ai có cơ hội nếm thử.

Để có món cơm lam ngon, trước tiên phải có gạo nếp ngon, đó là gạo nếp vàng ươm trồng trên các thửa ruộng bậc thang, thu hoạch vào khoảng tháng 9 hoặc tháng 10. Gạo nếp có hạt tròn và chắc, được ngâm trong nước ấm. Dụng cụ nấu là ống tre hoặc ống nứa còn tươi để nước từ ống tre thấm vào gạo trong khi nấu. Mỗi cây tre hoặc ống nứa chỉ cho ra từ ba đến bốn ống, mỗi ống dài khoảng 30 cm... Người dân Định Hóa nấu cơm lam bằng cách cho gạo nếp đã ngâm vào ống tre, tỷ lệ gạo và nước là ba phần, nước là hai phần, chừa lại khoảng 5 phần gần miệng ống (để gạo nở ra và đầy ống) sau đó buộc chặt bằng lá chuối non và đốt trên lửa.

Đốt lửa to hay nhỏ sẽ làm thời gian nấu cơm ống tre nhanh hay chậm, dưới đôi bàn tay khéo léo của người phụ nữ, ống tre được lật đều, hạt gạo bên trong sẽ đều hơn. Khi cơm chín, hương thơm quyến rũ lan tỏa. Trong cơm ống tre có hương đất trời hòa quyện, vị thanh nhẹ của tre non và non, mùi sương đọng trên lá chuối, và bóng mờ mờ của ngọn lửa bập bùng những ngày đông...

Khi lớp tre cháy được gỡ bỏ, cơm ống tre được cắt thành từng lát, bày ra đĩa, cơm mịn, hương thơm hấp dẫn khiến khách phương xa cũng phải nếm thử. Cơm ống tre có thể để được cả tuần mà không bị ôi thiu hay mốc. Cơm ống tre ăn kèm với muối mè, vừa dân dã vừa giản dị, nhưng lại khó quên.

• Địa chỉ mua cơm ống tre Định Hoá tại Thái Nguyên: Khu du lịch Hồ Núi Cốc, Thái Nguyên

Bánh Coóc Mò

Thái Nguyên không chỉ là vùng đất có nhiều danh lam thắng cảnh, di tích lịch sử nổi tiếng mà còn là nơi có nhiều đặc sản trứ danh. Trong các loại bánh của người Tày ở Thái Nguyên, bánh Coóc Mò là món ăn giản dị nhưng lại có sức hấp dẫn lạ kỳ bởi hương vị rất riêng và độc đáo. Để có được những chiếc bánh Coóc Mò vừa mềm, vừa thơm, vừa đẹp, ngoài việc lựa chọn nguyên liệu, lá để gói, quá trình làm bánh đòi hỏi sự tinh tế và khéo léo.

Bánh được làm từ gạo nếp thơm, từng hạt gạo căng tròn và đều. Nước dùng để làm bánh phải là nước suối, trong và ngọt. Bánh thường được gói bằng lá rừng, có thể là lá dài hoặc lá mai. Sau khi mang lá về, cắt bỏ cuống và ngọn, lá dài khoảng 30 - 35 cm, rửa sạch, luộc chín để lá mềm và dễ gói. Khi gói, xếp 2 lá chồng lên nhau, giữ 2 đầu lá và bóp chéo tạo thành hình phễu, dùng chén nhỏ múc cơm đổ vào cho đến khi đầy lá, khi gói, mỗi chiếc bánh khoảng 1,5 chén cơm, giống như chén uống nước.

Một tay giữ chặt phần dưới để cơm không bị tuột, giữ chặt 2 đầu lá vào nhau, gập lá xuống để cơm không bị tuột, sau đó bẻ cong lá sang một bên. Sau đó, dùng dây mây hoặc cành cây nhỏ buộc chặt lại. Bánh có 4 góc, 3 góc nhọn và 1 góc tù. Sau khi gói xong, cho bánh vào nồi hấp cách thủy khoảng 4 tiếng, sau đó vớt ra để nguội.

Người Tày làm bánh Coóc Mò quanh năm và bán ở các phiên chợ. Chỉ với 20.000 đồng, du khách có thể có một mẻ bánh Cooc Mò thơm ngon, hấp dẫn. Bánh Coóc Mò tuy đơn giản nhưng ẩn chứa đằng sau là biểu tượng sức mạnh đoàn kết, luôn kề vai sát cánh, thể hiện mong muốn một năm mới thịnh vượng, sung túc cho đồng bào các dân tộc vùng cao.

• Địa chỉ mua bánh Coóc Mò tại Thái Nguyên: Các phiên chợ của người Tày, Nùng hoặc Trung tâm thương mại Đồng Quang, Hoàng Văn Thụ, Thái Nguyên

Bánh Ngải cứu

Đây là loại bánh truyền thống được lưu truyền qua nhiều thế hệ của dân tộc Tày. Vào mỗi dịp đặc biệt, nhất là trong các dịp lễ hội, người Tày thường làm bánh này để dâng lên tổ tiên. Món ăn này được lưu truyền qua nhiều thế hệ khác nhau. Cho đến ngày nay, loại bánh thơm ngon này vẫn là niềm tự hào bất tận của người Tày ở Thái Nguyên. Nếu du khách thường xuyên ăn ngải cứu, chắc hẳn du khách cũng biết đến công dụng chữa bệnh kỳ diệu của nó. Do đó, ngải cứu được coi là một loại thảo dược tốt. Đó là lý do tại sao người dân nơi đây đã tạo ra Bánh Ngải thơm lừng nổi tiếng của Thái Nguyên.

Dưới đôi bàn tay khéo léo của người Tày, những chiếc bánh Ngải xanh mướt thực sự bắt mắt và hấp dẫn. Thoạt nhìn, loại bánh này có vẻ giống bánh dày, nhưng lại có màu xanh rất đặc trưng. Về hình dáng, nó trông giống hệt bánh dày. Bánh Ngải thường được làm vào dịp lễ Thanh Minh hoặc tháng 7 âm lịch. Do đó, nếu du khách du lịch Thái Nguyên vào thời điểm này, du khách chắc chắn sẽ có cơ hội thưởng thức món đặc sản độc đáo và thơm ngon của người Tày này. Tuy là loại bánh dân dã nhưng vào những dịp quan trọng, người Tày thường làm và dâng lên tổ tiên chiếc bánh này như một dấu hiệu của sự thành kính và biết ơn.

• Địa chỉ mua bánh ngải cứu tại Thái Nguyên: Thị trấn Chợ Chu, Huyện Định Hóa, Thái Nguyên và chủ yếu xuất hiện tại 3 huyện: Phú Lương, Định Hóa, Võ Nhai.

Tương nếp Úc Kỳ

Truyền thống làm nước tương ở xã Úc Kỳ đã có từ lâu đời. Nhà nào cũng biết làm nước tương, nhà nào cũng có ít nhất một hũ nước tương để ăn quanh năm và làm quà cho du khách. Theo thời gian, nghề làm nước tương nếp đã trở thành nghề truyền thống của người dân địa phương và là đặc sản ẩm thực độc đáo đang dần vươn ra thị trường trong và ngoài tỉnh. Bất kỳ ai đến xã Úc Kỳ đều không thể bỏ lỡ cơ hội nếm thử hương vị thơm ngon, đậm đà của nước tương nếp. Đặc sản này được làm từ gạo nếp Thầu dầu, một trong những yếu tố tạo nên sự khác biệt so với các vùng làm nước tương nếp khác.

Nước tương nếp nương do bà con làm ra có hương vị đặc trưng, ​​màu vàng óng. Nước tương ở đây được làm từ 3 nguyên liệu chính là gạo nếp, đậu nành và muối trắng. Tương tự như nước tương của một số vùng khác làm từ gạo nếp, đậu nành và muối, nước tương nếp nương Úc Kỳ có hương vị riêng biệt do sử dụng loại gạo nếp đặc biệt mà người dân địa phương sử dụng, gọi là gạo nếp Thầu dầu, một loại gạo nếp đặc biệt được trồng tại xã Úc Kỳ và xã Xuân Phương, huyện Phú Bình, Thái Nguyên.

Làm nước tương nếp nương Úc Kỳ đòi hỏi sự tỉ mỉ và khéo léo, chỉ những người có kinh nghiệm mới có thể làm ra loại nước tương ngon. Bên cạnh việc chuẩn bị nguyên liệu theo đúng bí quyết truyền thống, mỗi hũ nước tương Úc Kỳ còn mang trong mình cảm xúc và tâm tư của người làm nước tương, chỉ có như vậy mới có thể làm ra được một hũ nước tương ngon.

Gạo nếp Thầu dầu được lựa chọn kỹ lưỡng, những hạt gạo này được phơi nắng không bị vỡ hay hư hỏng, tỏa ra hương thơm tươi mới của gạo mới để chế biến nước tương. Gạo nếp Thầu dầu chín đều, không khô, sau đó trải trên giá sạch để phơi, lật đều trong 3 ngày, sau đó phủ lá chuối lên trên và ủ cho đến khi gạo có màu phấn vàng. Đến Úc Kỳ, bất kỳ mùa nào trong năm, gia đình nào cũng có một hũ nước tương nếp thơm.

• Địa chỉ mua xôi nếp Úc Kỳ tại Thái Nguyên: xóm Nam 1, xã Úc Kỳ, Phú Bình, Thái Nguyên

Hồng đen Hà Châu, Thái Nguyên

Cây hồng đen đã được trồng ở Hà Châu hàng trăm năm nay. Cho đến nay, nhiều cây hồng cổ thụ vẫn còn đứng vững, tỏa bóng mát và thanh bình. Hồng đen là cây thân gỗ nở hoa vào tháng 2 và quả chín vào tháng 7 âm lịch hàng năm. Tuy nhiên, mùa hồng có thể kéo dài đến hết tháng 9, vì không phải tất cả các quả hồng trên cây đều chín cùng một lúc. Quả hồng có hình thoi, khi chín chuyển sang màu đen, thịt hồng vàng và bên trong có nhân màu trắng sữa.

Hồng đen có thể chế biến thành hồng ngâm và hồng nấu. Hồng ngâm chấm nước tương, ăn cùng thịt ba chỉ luộc, tạo nên món ăn tinh tế. Hồng chín ngâm mềm, đổ vào chum, thưởng thức dần. Nếu có dịp đến đây, chắc chắn du khách sẽ được người dân địa phương thân thiện chiêu đãi món đặc sản này. Ngày nay, hồng giúp người dân thoát nghèo, lập nghiệp trên chính quê hương mình. Hồng không kén đất, nhưng có lẽ chính đất phù sa màu mỡ ven Sông Cầu đã tạo nên hương vị thơm ngon, đậm đà, thịt quả dày, chắc cho hồng Hà Châu, trở thành đặc sản được thương lái khắp vùng săn đón. Hồng được đưa ra khỏi vùng đất này để tạo nên những bữa ăn giản dị nhưng đậm đà hương vị cho biết bao gia đình.

• Địa chỉ mua hồng đen tại Thái Nguyên: Chợ ở xã Hà Châu, Thái Nguyên

Chả tôm Thừa Lâm

Chả tôm là món ăn lâu đời, độc đáo của người dân làng Thu Lâm, thị xã Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên. Với nguyên liệu đơn giản nhưng sức hấp dẫn của món ăn này không chỉ được người dân địa phương công nhận mà còn được Tổ chức Kỷ lục Việt Nam bình chọn là một trong 100 đặc sản tiêu biểu của cả nước.

Để làm chả tôm, người ta bắt tôm tươi, rửa sạch, xiên vào tăm để khi rán không bị quăn. Trứng rán, lạp xưởng, thịt mỡ luộc thái miếng dài khoảng 5 - 6 cm. Hành tây chần qua nước sôi, kẹp chung với tôm rán, một ít lạp xưởng, trứng rán, thịt mỡ luộc, cuốn chung với hành tây. Khi ăn, chấm với nước mắm, chanh, tỏi, ớt... Du khách sẽ thấy mùi thơm giòn hấp dẫn từ tôm rán, vị thanh mát từ các loại rau thơm, vị béo ngậy từ lạp xưởng, trứng rán... Đặc biệt, món ăn này rất thích hợp cho những ngày lễ, giúp chống ngán hiệu quả.

• Địa chỉ mua chả tôm Thừa Lâm tại Thái Nguyên: Chợ làng Thu Lâm, thị xã Phổ Yên, tỉnh Thái Nguyên.

Nem chua Đại Từ

Khác với các loại nem chua khác có thể ăn ngay, nem chua Đại Từ cần một bước nhỏ là nướng trên than hoặc lăn qua chảo để thưởng thức. Với các thành phần bao gồm thịt giò heo, tỏi, rượu gạo, hạt tiêu, hoa hồi và lá ổi, mỗi cuốn được gói tỉ mỉ trong lá chuối và có thể mất vài ngày để ăn được. Để có những cuốn nem chất lượng, chỉ sử dụng phần thịt từ hai phần giò heo. Thịt được rửa sạch, thái mỏng và trộn với tỏi băm, hạt tiêu xay, rượu gạo và bột gạo rang.

Sau khi hoàn thành các nguyên liệu gói nem, nem sẽ được gói cẩn thận lại bằng lá chuối và lá ổi. Lớp trong thường được làm bằng lá ổi, có vị đắng vừa phải, còn lớp ngoài là lớp ngoài cùng được làm bằng lá chuối tươi. Nem được gói vừa phải, không quá chặt, để lên men và bảo quản được lâu. Việc sử dụng lá chuối để gói nem tạo nên màu xanh tươi, bóng đẹp mắt. Nem có thể ăn sau 3-4 ngày.

Khi thưởng thức nem Đại Từ , người ta thường ăn kèm với các loại rau thơm như lá sung, củ đậu. Tùy theo sở thích cá nhân, du khách có thể chấm với nước mắm chanh tỏi hoặc tương ớt, tăng thêm hương vị thơm ngon cho món ăn này. Thưởng thức nem Đại Từ, du khách sẽ cảm nhận được vị đắng của lá ổi hòa quyện với vị ngọt mềm của thịt, mùi thơm thoang thoảng của lá chuối nướng trên than hồng.

Nếu du khách không có đồ để nướng bánh trên than, du khách có thể bóc lớp lá ở bánh ra và cho vào lò vi sóng hoặc lăn qua chảo trong khoảng một phút cho đến khi bánh chín. Hương vị của nem chua Đại Từ không có loại nem chua nào sánh bằng. Nếu có cơ hội đến thăm Đại Từ trong Lễ hội Núi Văn - Núi Võ tại Đền Lưu Nhân Chú, Tỉnh Thái Nguyên, hãy nhớ mua một ít bánh giò làm quà cho gia đình và bạn bè. Một khi đã thử, bạn sẽ thấy khó quên.

• Địa chỉ mua nem chua Đại Từ tại Thái Nguyên: Số 3 Xã Văn Yên, Ký Phú và Yên Mỹ là nơi sản xuất nem chua Đại Từ nhiều nhất ở tỉnh.

Đậu phụ Bình Long

Giờ đây, mỗi khi nghe đến cái tên Bình Long, huyện Võ Nhai, ai cũng biết đến nghề làm đậu phụ ngon nổi tiếng. Làm đậu phụ đòi hỏi những công đoạn khéo léo, tỉ mỉ và sự khéo léo để cho ra đời những mẻ đậu phụ vừa ngon vừa đẹp mắt. Tuy nhiên, làng đậu phụ Bình Long có những bí quyết mà người ngoài khó có thể khám phá. Nguyên liệu chính để làm đậu phụ là đậu nành. Đậu nành được trồng ở vùng đất Bình Long có hình tròn, bóng và kích thước đồng đều. Trong quá trình làm đậu phụ, nước đậu nành đun sôi đã lọc và pha với nước chua là công đoạn quan trọng. Nước chua cho vào nước đậu nành phải theo tỷ lệ hoàn hảo. Nếu cho quá nhiều, đậu phụ sẽ hơi cứng và đắng, còn nếu cho quá ít nước chua, đậu phụ sẽ nhão và không đóng bánh.

Không giống như những vùng khác đậu phụ được ép trong khuôn dài và cắt thành từng miếng nhỏ, đậu phụ Bình Long được ép trong khuôn lớn, mỗi miếng nặng khoảng 1kg. Loại đậu phụ này có thể chế biến theo nhiều cách khác nhau, nhưng để thưởng thức trọn vẹn và giữ nguyên hương vị cơ bản của đậu phụ Bình Long, du khách chỉ cần thưởng thức miếng đậu phụ trắng chấm mắm tôm. Món ăn này thanh mát và dễ thưởng thức, từng miếng đậu phụ mềm, mịn, thơm, béo ngậy, tan trong miệng. Hấp dẫn đến mức du khách có thể ăn mãi mà không biết chán.

• Địa chỉ mua đậu phụ Bình Long tại Thái Nguyên: làng đậu phụ Bình Long, huyện Võ Nhai, Thái Nguyên.

Xôi ngũ sắc

Người Dao cũng dùng gạo tẻ làm lương thực chính trong các bữa ăn thường ngày. Tuy nhiên, mỗi gia đình đều dành một thửa ruộng riêng để trồng gạo nếp dùng làm xôi ngũ sắc. Trong các hộ gia đình người Dao, gạo nếp luôn có sẵn. Bản năng tự nhiên là mỗi người phụ nữ Dao đều biết cách làm xôi. Những hạt gạo nếp trắng được chia thành nhiều phần khác nhau và ngâm riêng. Một số phần được trộn với quả gấc để có màu đỏ, một số được ngâm với lá liễn để có màu tím, một số được ngâm với lá nếp để có màu xanh, và màu vàng đạt được bằng cách trộn với nghệ. Các gia đình khác nhau có thể sử dụng nhiều loại cây và lá khác nhau để tạo ra các màu sắc khác nhau. Theo thời gian, phụ nữ Dao trở nên thành thạo trong việc ngâm để đạt được độ tươi và mềm thích hợp của hạt gạo.

Tiếp theo, những hạt gạo màu được xếp vào các ngăn khác nhau hoặc trong một ngăn lớn có lá dong hoặc lá chuối để tạo thành các phần riêng biệt cho từng màu gạo nếp. Nấu ở lửa nhỏ, với lượng nước vừa phải và kiên nhẫn, đảm bảo gạo nếp chín đều và thơm. Đây là một kho tàng kinh nghiệm mà phụ nữ Dao có được thông qua việc nấu xôi trong các ngăn khác nhau; nếu quá ít nước, gạo sẽ chưa chín, và nếu quá nhiều nước, gạo sẽ nhão và dính vào đáy.

Nấu xôi trên bếp củi sẽ cho ra hương vị đích thực. Mỗi phần xôi thường được nấu trong vòng 1 đến 2 giờ. Sau đó, người Dao sẽ lấy xôi ra và trộn các loại khác nhau để tạo thành xôi ngũ sắc. Điều đáng chú ý là đĩa xôi đầu tiên được dâng lên tổ tiên, và chỉ sau khi cúng xong tổ tiên, những người còn lại trong gia đình mới được thưởng thức xôi.

• Địa chỉ mua xôi ngũ sắc tại Thái Nguyên: Các khu chợ phiên của người dân tộc Dao, Thái Nguyên

Bún gạo Hùng Sơn

Bún gạo Hùng Sơn có độ giòn, dai và hương thơm đặc trưng. Người dân địa phương ở đây chế biến những sợi bún này từ một loại gạo đặc biệt gọi là gạo thai Định Hóa. Gạo được thu hoạch và rửa sạch, ngâm trong 8 giờ trước khi xay thành bột. Bột mềm, mịn trải qua nhiều lần lọc và để lên men qua đêm, sau đó trải ra và cắt thành những sợi bún có kích thước đều nhau. Điểm tạo nên sự khác biệt của loại bún này là không có chất phụ gia hoặc bất kỳ tác nhân hóa học nào. Do đó, sợi bún có màu trắng hoàn toàn tự nhiên và hương thơm gạo dễ chịu lưu lại trên vị giác, mang đến trải nghiệm khó quên.

Bún gạo Hùng Sơn có màu trắng tinh khiết tự nhiên, mang hương thơm của gạo. Khi ăn, bún có vị ngọt và thơm rất đặc trưng. Nếu có dịp, du khách có thể ghé thăm vùng này để mua những sợi bún này làm quà tặng ấm áp và ý nghĩa cho những người thân yêu. Mặc dù đã có từ lâu, nhưng bún Hùng Sơn chỉ mới được biết đến trong tỉnh cách đây vài năm, nhờ sự xuất hiện của chúng tại nhiều hội chợ ở Thành phố Thái Nguyên. Mặc dù ban đầu không được biết đến, nhưng theo thời gian, những phẩm chất nổi bật như vị ngọt từ bột gạo và sợi bún dai, không bị nhão đã để lại ấn tượng lâu dài cho người tiêu dùng trong và ngoài tỉnh.

• Địa chỉ mua bún gạo Hùng Sơn tại Thái Nguyên: Các khu chợ ở xã Hùng Sơn, huyện Đại Từ, Thái Nguyên.

Măng đắng từ Ngàn Me

Với điều kiện thuận lợi, Thái Nguyên luôn cung cấp nhiều loại măng để thưởng thức quanh năm. Tuy nhiên, phổ biến nhất chắc chắn là Măng đắng Ngàn Me. Khi những chiếc măng này mới nhú khỏi mặt đất, chúng mang đến hương vị khó quên cho những ai được thưởng thức. Vị đắng của những chiếc măng này giòn và ngon nhất vào mùa xuân. Chúng có thể được luộc và chấm muối, nấu với ốc suối hoặc ngâm trong giấm để có một món ăn hấp dẫn. Nếu không thích vị đắng, du khách có thể ngâm chúng trong nước muối trong 1-2 giờ hoặc cắt đôi và đem luộc.

Măng đắng của Ngàn Me có hương vị đắng, giòn và thơm đặc trưng của măng. Luộc chúng và ăn kèm với muối ớt hoặc mắm tôm sẽ làm tăng thêm hương vị. Một số người thích măng ngâm dấm với tỏi và ớt, trong đó măng được làm sạch, thái lát và ngâm trong hỗn hợp dấm, tỏi và ớt trong khoảng mười ngày đến hai tuần, tạo ra một lọ giấm đậm đà. Theo kinh nghiệm của người dân Đồng Hỷ, măng đầu mùa bao giờ cũng ngon hơn măng cuối mùa. Có lẽ vì tất cả các chất dinh dưỡng đều tập trung ở những mầm đầu tiên, đến cuối mùa thì dinh dưỡng đã cạn kiệt. Mùa măng trùng với mùa xuân, mùa cây cối đâm chồi nảy lộc.

• Địa chỉ mua măng đắng tại Thái Nguyên: chợ Chùa Hang, Đồng Hỷ và dọc Quốc lộ 1B đoạn qua cầu Gia Bẩy

Bánh Tro

Bánh Tro hay bánh nẳng là loại bánh độc đáo của người Tày ở Thái Nguyên. Đây cũng là loại bánh nổi tiếng ở nhiều vùng miền, nhưng bánh tro Thái Nguyên có hương vị riêng biệt nổi bật. Bánh được gói bằng vải làm từ gạo nếp, có hoa văn hoa vàng. Lớp ngoài cùng được phủ bằng lá chít, đủ dài để gói và đủ dẻo để không bị rách. Nước ngâm bánh phải lọc cho trong và không ngâm quá lâu. Hạt gạo nếp sau khi nấu chín có màu vàng nhạt, trong, có độ dai. Bánh tro Thái Nguyên ngon khi ăn kèm với mật mía.

Ngày xưa, bánh tro thường được làm trong các lễ diệt côn trùng. Ngày nay, khi đến Thái Nguyên, du khách có thể thưởng thức bánh tro vào bất kỳ thời điểm nào trong năm. Ở vùng quê yên bình Phú Bình, tỉnh Thái Nguyên, có một phong tục độc đáo vẫn được lưu giữ đó là mỗi ngày rằm, ngày đầu tháng, hay bất cứ khi nào có lễ cúng, người ta sẽ làm bánh tro, một loại bánh truyền thống của người dân địa phương.

• Địa chỉ mua bánh tro tại Thái Nguyên: Các khu chợ ở khắp tỉnh Thái Nguyên.

Nham

Nham hay nham trám là món ăn được chế biến cầu kỳ từ trầu cau và được coi là món ăn truyền thống của người dân Thái Nguyên. Nham thường được ăn vào mùa trầu cau chín. Một đĩa nham hoàn chỉnh thường bao gồm nhiều nguyên liệu. Trong đó, không thể thiếu trầu cau, được thái nhỏ. Nham thường có hai loại là nham cá sống và nham cá nướng. Nham cá sống chỉ bao gồm thịt cá, còn nham cá nướng được nướng trên than hoa. Trộn chúng lại với nhau cùng vừng, đậu phộng, lá khế, lá nhội là du khách đã có một đĩa nham với hương vị dân dã, trọn vẹn. Nham có thể ăn kèm với bánh tráng hoặc bánh đa, cả hai đều rất hấp dẫn.

Vào khoảng tháng 7, tháng 8, khi trầu đen chín, “nắng tháng 7 làm trầu nảy mầm, nắng tháng 8 làm trầu chín”, và đây là thời điểm người dân Hà Châu làm nham nhiều nhất. Nhưng để làm được món nham đặc sản mà không phải vào mùa trầu, du khahcs phải biết cách bảo quản trầu đen bằng cách luộc trầu chín, sau đó cho thêm muối và ngâm trong vài tháng, trầu vẫn dùng được. Theo truyền thống, trầu đen Hà Châu được rải rác dọc theo bờ Sông Cầu. Những cánh đồng rộng lớn, vườn nhà nào cũng đầy trầu, đặc biệt chỉ có một loại trầu đen. Trầu non có hình thoi, màu trắng, còn trầu già có màu xanh đậm.

Vào mùa trầu cau, thương lái từ nơi xa đến Hà Châu đặt hàng, gia chủ chỉ việc hái trầu và nhận tiền. Trầu cau từ xưa đến nay vẫn luôn là loại quả đặc biệt được người dân vùng Hà Châu gìn giữ như một đặc sản riêng của quê hương. Đặc biệt, món nham trám nói trên là món ăn mà người dân địa phương sử dụng mỗi khi có lễ hội, tiệc tùng, hay đãi khách. Xưa kia, nham trầu đen được tiến vua, người dân coi đó là sản vật quý, kết tinh sự khéo léo trong nghệ thuật ẩm thực của người dân địa phương.

• Địa chỉ mua Nham tại Thái Nguyên: Các khu chợ ở xã Hà Châu, huyện Phú Bình, Thái Nguyên.

Nếu có dịp đến Thái Nguyên, hãy nhớ thưởng thức ẩm thực nơi đây. Chắc chắn du khách sẽ ngạc nhiên thích thú trước hương vị thơm ngon và hương vị độc đáo, hấp dẫn của các món ăn địa phương.