Vậy là cuối cùng sau 8 ngày di chuyển, xuất phát từ cù lao Hòa Minh và cũng là cửa biển Cổ Chiển, tôi đã đến được đích đến cuối cùng – cửa khẩu Thường Phước. Và ở phía bên kia sông là cửa khẩu Vĩnh Xương. Thường Phước thuộc xã Thường Phước 1, huyện Hồng Ngự, tỉnh Đồng Tháp còn Vĩnh Xương thuộc xã Vĩnh Xương, thị xã Tân Châu, tỉnh An Giang.
Sau 8 ngày di chuyển, tôi đã hoàn thành hành trình đi ngược dòng sông Mekong (sông Tiền), qua 4 tỉnh và nhiều thành phố, thị trấn nằm dọc sông. Chuyến đi này cho tôi những trải nghiệm mới, những cảm nhận sâu sắc và hiểu biết hơn về con người và cuộc sống nơi sông nước Miền Tây Nam Bộ. Cùng với sự phát triển của đất nước, Miền Tây cũng thay đổi từng ngày. Nhưng vẫn còn đó những nét đặc trưng với bến phà, đồng lúa, cù lao trái cây...
Xuất phát tại cù lao Hòa Minh
Điểm khởi đầu là cù lao Hòa Minh nằm giữa dòng Cổ Chiên, chia cắt dòng sông này thành hai cửa biển là Cổ Chiên và Cung Hầu.
Tại cù lao này, tôi được cảm nhận rõ sự mến khách của người Miền Tây khi được anh Phục, một cư dân trên cù lao mời về nhà anh chơi và nghỉ qua đêm.
Cù lao Hòa Minh còn được gọi là cù lao mặn ngọt bởi hai con nước, nước mặn thì nuôi tôm, nước ngọt thì trồng lúa.
Cuộc sống trên cù lao còn khó khăn, Nhưng với con tôm, cây lúa cùng sự đầu tư hạ tầng của chính quyền địa phương, vài năm gần đây cuộc sống của bà con nơi đây đã có nhiều đổi khác.
Hành trình bắt đầu
Từ cù lao Hòa Minh, tôi thực sự bắt đầu hành trình bằng việc đi ghe ngược dòng Cổ Chiên, đi dọc theo cù lao và tới thành phố Trà Vinh.
Thành phố bên bờ sông này là tỉnh lỵ của tỉnh Trà Vinh. Ngoài việc là trung tâm hành chính thương mại của tỉnh, thành phố Trà Vinh còn có một đặc trưng khác. Đó là cộng đồng người dân tộc Khmer tại đây. Bà con dân tộc Khmer cùng với văn hóa của họ tạo nên những điểm nhấn riêng cho nơi đây.
Trên toàn tỉnh Trà Vinh có hơn 140 ngôi chùa Khmer lớn nhỏ với kiến trúc đặc sắc. Trong đó có những ngôi chùa như chùa Âng hơn 900 năm tuổi.
Tiến sâu hơn vào vùng đất màu mỡ
Rời Trà Vinh, tôi tiếp tục lộ trình dọc sông. Trước khi tới điểm đến tiếp theo là thành phố Vĩnh Long, tôi đi ghe qua sông tới một cù lao khác trên sông Cổ Chiên là cù lao Thanh Bình. Khác với cù lao Hòa Minh nằm gần cửa biển có thể nuôi tôm, cù lao Thanh Bình là một cù lao trái cây.
Trờ lại bờ để đi tới thành phố Vĩnh Long, tôi may mắn được anh Lĩnh tài xế xe tải cho quá giang. Suối đoạn được, tôi còn được anh kể cho nhiều câu chuyện về cuộc sống tại Vĩnh Long.
Tới thành phố sớm hơn dự kiến, tôi được dịp dạo quanh một vòng khu chợ trung tâm Vinh Long. Thời điểm thực hiện chuyến đi này là tháng 9 âm lịch và cũng là "mùa nước nổi" ở Đồng Bằng Sông Cửu Long. Khi tới Vĩnh Long thì tôi đã gặp những dấu hiệu đầu tiên của "nước lũ".
Những cây cầu tại Miền Tây
Từ Vĩnh Long tới Sa Đéc, tôi gặp cầu Mỹ Thuận. Và đây cũng là nơi con sông Tiền rẽ nhánh. Đi ngược lên thượng nguồn sẽ chỉ còn dòng chính là Sông Tiền.
Lần đầu tiên tôi được chiêm ngưỡng cầu Mỹ Thuận, cây cầu dây văng đầu tiên tại Việt Nam, có chiều dài hơn 1500m với 4 làn xe. Cầu Mỹ Thuận được khánh thành năm 2000 giúp kết nối các tỉnh thuộc khu vực Đồng Bằng Sông Cửu Long với phần còn lại của đất nước.
Không chỉ có ý nghĩa quan trọng trong phát triển kinh tế, cầu Mỹ Thuận còn có thiết kế đẹp mắt góp phần tô điểm thêm nét đẹp cho miền Tây Nam Bộ.
Vẫn là câu chuyện về những cây cầu. Trên tuyến đường quốc lộ 80 từ Vĩnh Long tới Sa Đéc, tôi đã đi qua tổng cộng 09 cây cầu lớn nhỏ. Nên có thể thấy vai trò quan trọng của cầu trong phát triển kinh tế vùng khi mà hệ thống sông ngòi tại Miền Tây chằng chịt giống như ma trận.
Tới địa phận tỉnh Đồng Tháp
Sau quãng đường đi bộ gần 20km, băng qua những cây cầu, tôi đã tới được thành phố Sa Đéc và cũng là thuộc địa phận tỉnh Đồng Tháp.
Sa Đéc được mệnh danh là thành phố hoa của Đồng Bằng Sông Cửu Long với nhiều làng nghề trồng hoa có từ lâu đời như Tân Quy Đông, Tân Khánh Đông, Sa Nhiên,...
Sau Sa Đéc, tôi đến một thành phố khác cũng thuộc tỉnh Đồng Tháp là Cao Lãnh. Đoạn đường dễ dàng khi được bạn Trung Anh, tôi gặp trên đường, cho quá giang.
Trung Anh chở tôi tới bến phà Cao Lãnh, là bến phà lâu đời, hơn 100 năm tuổi. Và nay sắp được thay thế bởi cầu Cao Lãnh đã được thông xe.
Vượt qua con sông Tiền đến bờ bên kia là thành phố Cao Lãnh. Thành phố rất đẹp với những con đường rợp bóng cây xanh và đài sen, cùng những trung tâm hành chính, thương mại. Quả không hổ danh là thủ phủ của Đồng Tháp.
Dừng chân tại nơi gặp gỡ của Tiền và Hậu
Rời Cao Lãnh, tôi càng tiến gần hơn đến với cửa khẩu, nơi con sông Mekong chảy trên Đất Việt. Nhưng trước đó tôi muốn đến một địa điểm khác, đó là Phú Tân, một huyện thuộc tỉnh An Giang, bao bọc bởi sông Tiền và sông Hậu. Đây chính là nơi mà hai con sông lớn nhất Miền Tây này gặp nhau bởi nhánh sông Vàm Nao.
Để tới Phú Tân tôi phải qua hai lần phà vượt sông Tiền và sông Vàm Nao. Rồi để trở lại tuyến đường tới Hồng Ngự thuộc Đồng Tháp tôi lại một lần nữa vượt qua sông Tiền.
Tôi có duyên được đi qua phà Chợ Vàm - An Hòa với 30 phút di chuyển trên mặt sông rộng gần 2km.
Xuyên qua "vùng rốn lũ"
Lúc này tôi đã tiến vào sâu hơn "vùng rốn lũ", nơi chịu ảnh hưởng mạnh nhất của nước lũ. Dọc ven sông là những ngôi nhà sàn chống lũ rất đặc trưng của người dân. Bà con nơi đây bao đời nay sống chung với lũ và mỗi năm còn mong ngóng lũ về. Bởi nước lũ mang theo phù sa và nguồn cá dồi dào, chính là món quà của thiên nhiên.
Giữa mênh mông sông nước ấy, tôi thấy một Miền Tây rất khác và tràn đầy sức sống. Vì lẽ đó mà bà con nơi đây gọi "mùa lũ" là "mùa nước nổi". Không ngoa khi nói rằng Miền Tây đẹp nhất vào mùa nước nổi.
Khi nước lũ qua đi, đất đai canh tác được phủ một lớp phù sa màu mỡ. Khắp nơi lại là khung cảnh trù phú của đồng ruộng, vườn cây ăn trái. Đây là món quà mà thiên nhiên ban tặng. Hay nói đùng hơn chính là con sông Mekong đã tặng cho Miền Tây.
Tìm đến nơi Mekong chảy vào Đất Việt
Cuối cùng sau 8 ngày di chuyển, xuất phát từ cù lao Hòa Minh và cũng là cửa biển Cổ Chiển, tôi đã đến được đích đến cuối cùng – cửa khẩu Thường Phước. Và ở phía bên kia sông là cửa khẩu Vĩnh Xương. Thường Phước thuộc xã Thường Phước 1, huyện Hồng Ngự, tỉnh Đồng Tháp còn Vĩnh Xương thuộc xã Vĩnh Xương, thị xã Tân Châu, tỉnh An Giang.
Cả hai đều là cửa khẩu quốc tế giữa nước ta với nước bạn Campuchia, với cột mốc biên giới 240 tại Thường Phước và 241 đặt tại Vĩnh Xương. Điểm nối giữa hai cột mốc này trên mặt sông Mekong rộng lớn hình thành một cửa khẩu đường sông. Và đây cũng chính là điểm đánh dấu nơi con sông Mekong chảy vào Đất Việt.
Và tại nơi con sông chảy trên Đất Việt, dòng sông được mang cái tên rất giản dị là Sông Tiền. Cùng với Sông Hậu, hai dòng sông đã cùng nhau tạo nên một vùng đất trù phú mang tên...
ĐẤT PHƯƠNG NAM