Ngôi làng đá độc đáo nghìn năm tuổi ở Cao Bằng

1 Định vị tọa độ

Bạn biết chưa này, ở trên Cao Bằng có Làng văn hóa truyền thống tiêu biểu của dân tộc ít người mà có những ngôi nhà sàn kiểu của dân tộc Tày hoàn toàn làm bằng đá nhìn độc đáo và hay lắm. Ngôi làng đó có tên Khuổi Ky, nằm giữa động Ngườm Ngao và thác Bản Giốc, thuộc xã Đàm Thủy, huyện Trùng Khánh cùng với tục thờ thần đá độc đáo đã khiến nhiều du khách tò mò và đến tìm hiểu. Từ thác Bản Giốc bạn đi và làng Khuổi Ky khoảng 2km (trên đường vào động Ngườm Ngao) là đến.

2. Ngôi làng “đá” độc đáo

Làng Khuổi Ky hiện có 14 căn nhà sàn bằng đá, trải rộng khoảng 1ha, dựa lưng vào núi đá, phía trước là khoảng đất rộng chừng 2.000m2 để trồng cây lương thực và dòng suối Khuổi Ky chạy qua phía trước tạo nên khung cảnh khá ấn tượng.

Bước chân vào làng bạn sẵ bắt đầu thấy ngay điểm thú vị ở từng chi tiết nơi đây. Lối vào đi qua những con đường lát đá, kè đá 2 bên; tường bao được làm bằng đá; nhà được xây bằng đá; móng được làm bằng đá hộc; chân tảng kê cột cũng được làm bằng đá và gia công lại; cuộc sống đồng bào dân tộc nơi đây cũng thân thiện với đá, sử dụng chất liệu đá như cối xay, bếp, đập nước… Nói chung là làng đá mà, cái gì cũng bằng đá hết trơn á.

Có một điểm hay về làng “đá” nữa này, người Tày ở làng Khuổi Ky nói riêng và vùng Trùng Khánh nói chung, đá đá được hình thành từ sâu trong lòng đất, trải qua điều kiện địa chất phức tạp và lâu dài; hấp thụ tinh hoa của đất trời, mang trong mình nguồn năng lượng và linh tính rất cao nên được coi như một vị thần tượng trưng cho sự lâu bền, vững chắc, giúp che chở những khắc nghiệt của thiên nhiên; người dân ở đây có tục thờ thần đá, lập miếu thờ xung quanh các tường bao bằng đá, tế lễ cảm tạ thần đá hàng năm. Đây là nét đặc sắc riêng trong nét tín ngưỡng tâm linh của làng Khuổi Ky.

Quay dòng thời gian trở về những năm 1594 – 1677, khi nhà Mạc lên vùng đất Cao Bằng xây dựng thành quách để bảo vệ đất nước, những ngôi nhà sàn bằng đá đã được xây dựng lên như một “pháo đài” độc nhất vô nhị chỉ dành riêng cho những bậc quyền quý. Những bức tường đá kiên cố được hình thành bởi những viên đá có nhiều kích cỡ được xếp lèn vào nhau, sử dụng thêm chất kết dính được làm từ hỗn hợp đá vôi trộn cát; khi hoàn thành, độ dày bức tường có thể dày hơn 30cm, thể hiện rõ tính bản địa, sự sáng tạo độc đáo của đồng bào Tày. Ðể dựng thành công một ngôi nhà, cần mất khoảng 2 - 3 năm. Chiều cao của nhà thường từ 7 - 8m. Giai đoạn cuối cùng trong việc dựng một ngôi nhà đá chính là lợp ngói âm dương. Loại ngói này sẽ giữ cho ngôi nhà đá mang đậm vẻ cổ kính. Nhà thường có ba gian chính, mỗi gian có một chức năng nhất định thuận tiện cho việc sinh hoạt; diện tích nhà tùy thuộc vào số người trong gia đình, nhiều người thì dựng nhà to cao, ít người thì dựng nhà nhỏ hơn. Những bức tường kiên cố được xếp từ hàng vạn viên đá lớn nhỏ khác nhau bằng một thứ keo kết dính trộn từ đá vôi và cát. Trải qua bao năm làng “đá” Khuôi Ky vẫn giữ được nguyên nét kiến trúc độc đáo như này nào, mang trong mình dáng dấp cổ kính đi cùng năm tháng lịch sử.