Turkey ?? Ephesus

Trong số tất cả các di tích và các điểm tham quan khảo cổ ở Thổ Nhĩ Kỳ, Ephesus là 1 trong những điểm du lịch nổi tiếng nhất. Khách du lịch từ khắp nơi trên thế giới đến đây để đi bộ trên những đại lộ La Mã trải dài hơn 3km, ngắm nhìn những di tích hùng vĩ gồm có cung điện, quảng trường, nhà hát, thư viện, sân vận động… và đắm mình trong linh hồn cổ xưa của thành phố hoang tàn này.

Truyền thuyết kể rằng, vào khoảng năm 1100 trước Công nguyên, hoàng tử Hy Lạp Androclus hỏi một nhà tiên tri rằng “Tôi và đoàn quân gồm 1.000 thực dân từ Argos nên xây dựng một thành phố ở đâu.“ Nhà tiên tri nói với anh ta “Một con cá sẽ chỉ cho bạn địa điểm và một con lợn rừng sẽ đưa bạn đến đó“. Mấy ngày sau, trong khi đoàn người đi tìm nơi xây dựng tp, họ dừng chân nấu nướng giữa rừng thì một con cá tươi giẫy giụa nhảy ra khỏi chão mỡ đang sôi. Con cá văng ra mang theo một cục than hồng, những bụi cây bén lửa từ than hồng ngay lập tức bốc cháy. Một con lợn rừng nấp trong bụi cây ngay cạnh giật mình rồi bỏ chạy. Hoàng tử đuổi theo đến phía bắc sườn núi Pion bên dòng sông Cayster. Tại đây, ông thành lập thành phố Ephesus.

Dưới thời đế chế La Mã (thế kỷ 1 và 2 sau Công nguyên), Ephesus rất thịnh vượng và là thủ phủ của đế chế La Mã ở châu Á, trở thành thành phố lớn nhất ở phía Đông sau Alexandria, với dân số hơn 200.000 người. Thánh Gioan đã giảng ở đây trên hành trình truyền giáo thứ hai của ngài và sau đó trải qua ba năm ở Ephesus. Nhà thờ chính của thành phố sau đó được đặt tên là St. John và trong thời đại Byzantine trở thành một trong những trung tâm hành hương lớn của Tiểu Á.

Vào năm 263 sau Công nguyên, khi người Goth phá hủy thành phố, quy mô của bến cảng chậm chạp, Ephesus dần dần bị thu hẹp.

Vào khoảng thế kỷ 15, Ephesus chính thức bị lãng quên và vùi lấp bởi hoạt động mạnh mẽ của thiên nhiên. Mãi năm 1863, phế tích Ephesus mới được tìm thấy. Hàng loạt công trình cổ đại của Ephesus đã được khai quật.

Các cuộc khảo cổ ở Ephesus và vùng phụ cận cho thấy con người xuất hiện ở đây khoảng 6.000 năm trứơc . Năm 1954 người ta tiếp tục phát hiện một nghĩa địa cổ có liên hệ với nền văn minh Mycenea (khoảng 1500-1400 trước Công nguyên) ở gần khu vực Vương cung thánh đường Thánh Gioan.

Chuyến du hành trở về 3000 năm trước bắt đầu trên đại lộ chính của Ephesus thênh thang với hai hàng cột cẩm thạch dọc hai bên đường. Trên đường đi toàn lót đá khối cẩm thạch. Phía bên trái là khu nhà hát lớn xây dựng theo kiểu la mã cổ đại.

Trên đường đi sẽ thấy một viên đá có hình bàn chân, nơi đó là nhà thổ ngày xưa. Hồi xưa họ tương truyền kích thước của đàn ông được đo bằng chân, nên anh nào muốn vô kiếm gái phải ướm chân thử, chân nhỏ chứng tỏ chưa đủ tuổi sẽ được mời về.

Ở gần cuối đại lộ, khoảng 500 m là khối kiến trúc đồ sộ của thư viện cổ Celsus xây dựng vào khoảng năm 110, gồm hai tầng thiết kế đẹp mắt và độc đáo để bảo quản 12.000 cuốn sách quý. Đây là một công trình kiến trúc La Mã cổ đại,là một trong những tòa nhà ấn tượng nhất dưới Đế chế La Mãhoàn thành vào khoảng những năm 114-117. Bên dưới thư viện có một quan tài bằng đá cẩm thạch, nơi chôn cấtCelsus (Quan chấp chínhnăm 110). Thư Viện Celsus là "thư viện lớn thứ ba trong thế giới cổ đại" sau thư viện Alexandria và Pergamum.

Seven sleepers church: câu chuyện về 7 người bị kết tội theo đạo Kito giáo vào thời điểm mà Kito giáo đang bị đàn áp dưới thời đế chế la mã Decius. Cả nhóm bị bắt bỏ đạo. Thay vì bỏ đạo, họ đem cho hết tài sản và trốn trong hang động cầu nguyện và chìm vào giấc ngủ. Hoàng đế La Mã ra lệnh niên phong hang động. Nhiều năm trôi qua, kito giáo từ 1 tôn giáo bị đàn áp đã trở thành quốc giáo. Sau 250 năm, dưới triều đại vua mới, người chủ đất đã đập bức tường và tìm thấy 7 người đang ngủ bên trong. 1 người được cử đi mua đồ ăn cho nhóm và ông ta đã dùng tiền xưa để trả. Người dân đã gọi cho giám mục địa phương. Sau khi kể lại chuyến trải nghiệm kỳ lạ, 7 người này đã chết đi và được chôn cất lại trong hang động. Câu chuyện trên là phiên bản của kito giáo, và còn nhiều phiên bản khác về hang động này.

Ngôi nhà đức mẹ: truyện kể rằng có 1 nữ tu ở đức, trong 22 năm cuối đời của bà, bà bị bệnh nằm liệt giường nhưng cơ thể bà chịu đựng những nổi đau thể xác như vết thương đeo mũ gai, vết giáo đâm... (những vết thương tương đồng những vết thương chúa đã chịu.) Trong thời gian này, bà luôn nằm mơ về những năm cuối đời của chúa và đức mẹ, cũng như chuyến du hành của mẹ đến ephesus. Nhà văn Brenato đã ghi lại hết những gì bà kể. Sau đó một linh mục người pháp theo đó và tìm ra ngôi nhà của mẹ. Manh mối từ kinh thánh, Chúa đã nhờ cậy thánh Gioan chăm sóc mẹ mình. Người ta cũng tìm thấy mộ của thánh Gioan gần đó. Ngoài ra cũng có 1 số nhân chứng sống đã truyền miệng từ đời này qua đời kia về ngôi nhà của mẹ.

Khi lên đến ngôi nhà của mẹ, cảnh vật rất yên lặng, không được phép chụp hình bên trong nhà, bên trong ngôi nhà nhỏ chỉ đặt tượng đức mẹ và một vài chiếc ghế cho khách đến viếng. Có rất nhiều đức giáo hoàng đã ghé thăm. Đức giáo hoàng Benedicto ghé thăm và dâng mẹ sâu chuỗi vào năm 2006, sâu chuỗi hiện giờ được đặt bên trong nhà của mẹ.

Basilica of st. John: đây là 1 nhà thờ lớn ở ephesus được xây dựng từ thế kỷ thứ 6 bởi vì hoàng đế tin rằng đây là nơi chôn cất thánh gioan và ngôi mộ thánh gioan chỉ được bao bọc bởi 1 nhà thờ nhỏ có niên đại khoảng thế kỷ thứ tư, nên ông xây dựng nhà thờ lớn bao quanh ngôi mộ cho 1 vị thánh. Vào những năm điêu tàn của ephesus, vương cung thánh đường này cũng bị tàn phá theo.

Sau khi tham quan xong, ngẫm nghĩ lại những gì viết trong kinh thánh đã bắt đầu hiểu được sơ sơ và liên tưởng được với nhau.

Temple of Artemis: ngày xưa đọc truyện hy lạp về kẻ đốt đền thờ, nữ thần bận bịu với ngày ra đời của hoàng đế Alexander nên ko bảo vệ được đền của mình... lúc đó cứ nghĩ đền thờ nữ thần Artemis nằm bên hy lạp, nhưng bây giờ mới biết là ở thổ nhĩ kỳ. Đây là ngôi đền đồ sộ nhất thời cổ đại và là 1 trong 7 kỳ quan của thế giới cổ đại nhưng tiếc thay giờ chỉ còn duy nhất 1 cây cột trơ trọi giữa trời, bên trên cây cột là tổ của một con cò.

Ở đây đúng là cái nôi của nền văn minh cổ đại, ko thể hiểu sao ngày xưa họ lại xây dựng được như vậy. Mỗi một địa danh đi đến đều có những truyền thuyết với những câu chuyện lịch sử thú vị.