CHINH PHỤC NÓC NHÀ PHI CHÂU - NÚI KILIMANJARO

Khác với các núi cao ở khu vực ôn đới có thảm thực vật theo đai độ cao ít hơn, khu vực chu vi quanh chân núi lên đến đỉnh Kilimanjaro lần lượt chuyển qua 5 loại thảm thực vật khác nhau: Cultivation (vùng nhân tác - thực vật do con người trồng trọt), Rain Forest (rừng mưa ẩm), Heather Moorland (vùng cây bụi thấp), Alpine Desert (vùng hoang mạc) và Summit (vùng núi tuyết).

NGÀY 1

Xe đưa chúng tôi đến cổng Machame ở độ cao 1800m. Sương mù dày đặc, mưa lất phất, người đi trek từ khắp nơi trên thế giới đổ về đông như đi hội. Leo kilimanjaro, trung bình cứ 1 người leo thì có tới 4 người địa phương đi theo phục vụ nên đội quân porter ở cổng Machame đông kinh khủng. Theo quy định của ban quản lý, mỗi porter chỉ được vác tối đa 20kg, đoàn nào dư ký thì bắt buộc phải thuê thêm người. Một hàng dài porter đứng xếp hàng chờ cân đồ. Sau khi làm thủ tục đăng ký ghi đầy đủ thông tin cá nhân, số passport… chúng tôi bắt đầu di chuyển vào khoảng 11:00 trưa, lúc này trời cũng ngưng mưa.

Đoạn đường đầu tiên đi xuyên qua khu rừng mưa ẩm với những hàng cây cổ thụ to lớn phủ đầy rêu phong ẩn hiện trong sương mù. Đây là hệ thực vật quen thuộc đối với những ai đã từng đi trekking ở Việt Nam, đặc biệt là cung Putaleng. Quãng đường 11km ngày đầu tương đối dễ, đường đi được bồi đắp kỹ lưỡng, độ dốc thoai thoải. Lúc này năng lượng vẫn dư thừa nên chúng tôi vừa đi vừa hát theo nhạc, thỉnh thoảng còn dừng lại ngắm nhìn mấy con khỉ đuôi dài màu trắng (không biết tên) ở trên ngọn cây cao. Sau khoảng 5 tiếng trekking vượt qua độ cao của tầng mây, nắng chiều óng ả hiện ra trước mắt. Cùng lúc đó, tiếng hát rộn rã của những bạn porter nghe mỗi lúc một gần hơn. Chúng tôi đã đến Machame Camp, nơi cắm trại nghỉ đêm đầu tiên ở độ cao 2835m với hàng trăm căn lều đủ màu sắc được cắm ở lưng chừng núi như một đàn bươm bướm.

Đội porter đã đến trạm từ sớm, đã cắm xong trại và đang chuẩn bị bữa ăn tối, mùi đồ ăn từ các lều trại bốc lên thật quyến rũ. Tôi chui vào lều cất vội balo rồi nhanh chóng leo lên 1 cái đồi cách đó không xa để ngắm hoàng hôn, trong khi các bạn khác đang ăn bỏng ngô (bắp nổ) và uống trà gừng nóng, chờ bữa ăn tối.

Mới ngày đầu tiên, 1 chiến hữu bị cảm lạnh phải cạo gió. Bữa ăn tối ấm cúng với súp, rau xào, khoai tây chiên, gà và trái cây. Sau màn tự giới thiệu của từng thành viên trong nhóm, Rama (bạn leader của guide và porter) kiểm tra sức khoẻ từng người, ai có dấu hiệu buồn nôn, chóng mặt, đau bụng…đều phải khai ra và quan trọng nhất là đo lượng oxy trong máu để xem cơ thể mỗi người phản ứng với độ cao như thế nào.

Đêm đầu tiên ngủ lều ở 0 độ C. Trăng tròn treo trên sườn núi. Chui vào túi ngủ cảm thấy chật chội không quen nên ngủ không được. Đâu đó tiếng ngáy khò khò ở các lều bên vang lên càng làm mình gato với những người dễ ngủ. Vùng dậy mở toang túi ngủ ra làm mền đắp, thấy dễ chịu hơn nhiều và ráng ngủ để lấy sức tiếp tục hành trình ngày mai.

NGÀY 2

Sáng sớm khi chúng tôi còn chưa mở mắt, thì các bạn Tanzania đã nấu nước nóng và chuẩn bị thức ăn. Sau đó, họ đem nước nóng đến từng lều cho chúng tôi rửa mặt rồi phục vụ cà phê hoặc trà nóng. Ít nhiều lấy lại được sức lực từ giấc ngủ chập chờn tối qua, tôi cùng vài bạn trong nhóm leo lên đồi ngắm mặt trời mọc, chụp hình biển mây và hít thở không khí lành lạnh trong veo của một ngày mới.

Bữa sáng là bột ngũ cốc, bánh mì, trứng và trái cây, được bổ sung thêm chà bông (ruốc) của vài thành viên trong nhóm đem theo. Câu chuyện xoay quanh bữa ăn sáng là tối qua lều nào ngáy to nhất? Thank God! 2 bạn bị trúng gió hôm qua cũng đã tươi tỉnh lại. Trong khi chúng tôi ăn sáng thì các porter thu dọn lều trại, châm nước uống vào bình chứa hoặc túi đựng nước cho từng người.

Ngày hôm nay, từ Machame Camp, chúng tôi tiếp tục di chuyển lên Shira Cave ở độ cao 3750m. Đoạn đường tuy khoảng 5km nhưng toàn dốc đá dựng đứng kiểu Bạch Mộc Lương Tử. Thử thách đầu tiên chúng tôi phải vượt qua là một con dốc dài đi liên tục gần 1 tiếng, người đằng sau đội mông người trước mà đi. Thỉnh thoảng chúng tôi phải nép người sang một bên để nhường đường cho từng nhóm porter đội đồ đi qua. Bỏ lại sau lưng là biển mây bát ngát, từ độ cao này trở lên, lúc nào mặt trời cũng chói chang trước mặt. Mấy tấm pin năng lượng mặt trời vì thế mà phát huy tối đa tác dụng, cung cấp nguồn điện để phát nhạc rộn ràng suốt đoạn đường dài.

Trên 3000m là đã bắt đầu cảm nhận được ảnh hưởng của độ cao. Tối qua trước khi ngủ bạn bác sĩ trong đoàn đã yêu cầu mỗi người uống 2 viên Acetazolamid 250mg, sáng nay ăn sáng xong uống thêm 2 viên nữa. Trong đoàn cũng có vài người muốn xem cơ thể đáp ứng với sự chênh lệch độ cao như thế nào nên không uống thuốc.

Vượt qua con dốc đầu tiên, chúng tôi tới vùng Heather Moorland với những cây bụi thấp tầm đầu gối, hoa nở trắng, vàng bát ngát cả một góc trời. Những con dốc tiếp theo tương đối dễ hơn, không còn là dốc đá dựng đứng nên tôi cứ vừa đi vừa nhún nhảy theo điệu nhạc, đó cũng là cách tự tạo hưng phấn cho bản thân để quên đi mệt mỏi.

Sau 6 tiếng trekking mãn nhãn với thảm thực vật vùng Heather Moorland, chúng tôi đến Shira Cave vào khoảng 2:00 chiều. Bữa trưa đã sẵn sàng, lao vào ăn vội vì ai cũng đã đói lã rồi về lều nghỉ ngơi. Mặc dù nhiệt độ bên ngoài khá lạnh, nhưng dưới ánh nắng trực tiếp chiếu thẳng vào lều, không khí bên trong lều vào buổi trưa rất nóng và ngột ngạt. Tôi biết nếu nằm xuống đây mà ngủ thì thế nào cũng sẽ bịnh nên quyết tâm chống lại cơn buồn ngủ, bỏ lều đi lang thang bên ngoài chụp choẹt vài cái hoa.

Đến 4 giờ, chúng tôi được triệu tập di chuyển thêm 1 đoạn đường ngắn để làm quen với độ cao trên 4000m, ngắm Kilimanjaro trong nắng chiều rực rỡ rồi quay trở xuống trại (3750m) nghỉ đêm. Tại đây có một cái hang nhỏ mà người Phi Châu tiền sử từng ở đó. Chính vì thế mà nó được đặt tên là Shira Cave.

Hoàng hôn dát vàng lộng lẫy, chưa bao giờ mất đi sức hút mãnh liệt đối với Hoàng Tử Bé. Tôi đứng đây, bồi hồi giữa đất trời Phi Châu, lòng dâng lên cảm xúc dạt dào khó tả.NGÀY 3

Ngày thứ 3, sáng thức dậy, lạnh tê cóng! Những giọt sương tối qua chưa kịp bốc hơi đã biến thành một lớp đá mỏng phủ kín lều do nhiệt độ ban đêm xuống -8 độ C. Nắng lên từ phía sau đỉnh Kilimanjaro. Trời ấm dần. Mấy anh em rủ nhau đem cà phê ra phía xa lều đứng uống ngắm trăng. Trước mắt chúng tôi cảnh trăng treo trên biển mây bồng bềnh huyền ảo trong nắng sớm. Một buổi sáng đẹp nhất, đáng nhớ nhất của chuyến đi!

Chúng tôi tiếp tục hành trình đi lên độ cao 4600m để đến Lava Tower Camp. Chặng đường dốc thoai thoải nhưng kéo dài như vô tận. Từ độ cao này, hiếm có cây cỏ nào sống được. Chúng tôi băng qua một vùng hoang mạc khô khốc, đá lởm chởm to nhỏ với nhiều hình thù khác nhau.

Sau khi ăn trưa và làm quen với độ cao 4600m, chúng tôi di chuyển xuống Baranco Camp 3900m. Đường xuống Baranco đi xuyên qua những hàng cây Groundsels khổng lồ. Ven con đường đá, thi thoảng những con suối nhỏ được hình thành từ băng tan len lỏi chảy. Xa xa, hàng trăm túp lều đủ màu khoe sắc trong nắng chiều dưới thung lũng là nơi chúng tôi nghỉ đêm.

Không thể bỏ lỡ khoảnh khắc mặt trời lặn quá đẹp, tôi bỏ vội balo vào lều rồi lao nhanh ra phía biển mây chụp hình nắng chiều. Bình minh và hoàng hôn là 2 đặc sản của trekking Kilimanjaro, ngày nào cũng vậy, cứ ngẩn ngơ trước vẻ đẹp của thiên nhiên mà Tạo Hoá ban tặng.NGÀY4

Ngày quan trọng nhất của chuyến đi.

Từ độ cao 3900m, chúng tôi vượt qua một vách núi dựng đứng gọi là Baranco Wall để đi vòng sang một hướng khác, tiếp cận mặt bên kia của đỉnh Kilimanjaro. Đây là quãng đường leo thú vị nhất của cả hành trình, bám đá cheo leo và bò cả chân cả tay. Ở phía này, chúng tôi có thể nhìn thấy đỉnh Kilimanjaro với nhiều glacier (băng vĩnh cửu) hơn. Điều đó càng khiến chúng tôi phấn khích, hồ hởi đi tiếp 10km để đến Barafu Camp ở độ cao 4673m. Barafu Camp cũng là nơi nghỉ chân cuối cùng trước khi lên đỉnh. Tại đây, chúng tôi đã cảm nhận rõ hơn ảnh hưởng của độ cao và tình trạng thiếu oxy. Nhiệt độ ban ngày vào khoảng 0 độ C, ban đêm xuống tận -20 độ C.

Đến Barafu Camp là trời đã xế chiều. Cảm nhận đầu tiên là lạnh kinh khủng. Tôi chui nhanh vào lều, mang thêm 1 lớp tất, thêm một lớp quần lông vũ, mang giày ấm hơn mà vẫn lạnh run, hai tay tê cóng đến nỗi cảnh hoàng hôn rất đẹp cũng đành đứng ngắm, không dám rút tay ra khỏi bao tay để chụp hình.

Tối hôm đó, chúng tôi ăn tối trong sự giám sát của một bạn guide. Ai ăn ít nhiều thế nào bạn đều để ý báo cáo lại cho trưởng guide hết. Dù ăn uống không còn thấy ngon miệng như cả đoàn ai cũng phải cố ăn để lấy sức. Lúc này mới thấy mấy gói chà bông (ruốc) đem theo từ VN có giá trị vô cùng. Sau khi kiểm tra sức khoẻ như thường lệ, chúng tôi có 1 buổi họp vô cùng quan trọng để quyết định xuất phát lên đỉnh lúc 0:00 giờ sáng hay là 2:00 giờ sáng. Nhiều ý kiến trái ngược đưa ra, nhưng cuối cùng 2 người to mồm nhất đã chiến thắng áp đảo tất cả những thành viên còn lại: sẽ xuất phát đúng 0:00

Chúng tôi quay về lều, chuẩn bị mọi thứ sẵn sàng, cố chợp mắt một chút để lấy lại sức lên đỉnh.NGÀY 5 - LÊN ĐỈNH

Mang trên người 5 lớp áo, 3 lớp quần, 2 đôi tất, cùng với găng tay, khăn quàng cổ và mủ giữ ấm tai… chúng tôi lên đường chinh phục đỉnh Kilimanjaro đúng 0:00 sáng của ngày thứ 5. Lúc này, nhiều đoàn khác cũng đã lên đường. Tất cả nối nhau thành một hàng dài bước từng bước dưới ánh trăng rằm sáng rực. Tuyết trên đỉnh Kilimanjaro phản chiếu ánh trăng lấp lánh như một vương miện bằng ngọc.

Càng gần tới đỉnh đường lại càng dốc hơn. Nhưng nỗi sợ hãi lớn nhất đối với chúng tôi không phải là quãng đường dài hay độ dốc, mà là từng ngụm không khí khô khốc, lạnh cóng mỗi khi hít vào làm tê buốt cả cuống họng. Thỉnh thoảng chúng tôi phải dừng lại, nhấp từng ngụm trà gừng nóng để giữ ấm cơ thể. Đến khoảng 3 giờ sáng, chúng tôi tiếp tục chiến đấu với cơn buồn ngủ ập đến. Từng bước chân bắt đầu xiêu vẹo, nghiêng ngã như đi trong mơ. Các bạn hướng dẫn và porter luôn miệng bảo: không được ngủ, không được ngủ, nếu ngủ mày sẽ chết. Lúc này, không khí hồ hởi háo hức chinh phục đỉnh Kilimanjaro không còn nữa, thay vào đó, từng người bước đi trong lặng lẽ. Đeo cái Sony MP3 Player trên tai, tôi chuyển sang nhạc Christian Rock để tránh cơn buồn ngủ. Mấy bài rock nặng của Skillet, của Third Day, của Toby Mac... giúp tôi tỉnh táo.

6:00 sáng, những tia nắng đầu tiên xuyên qua biển mây loé rạng. Mặt trời như quả cầu lửa nổi dần lên trên biển mây. Cả đoàn chúng tôi lặng người chiêm ngưỡng, choáng ngợp trước vẻ đẹp huy hoàng, kì vĩ của thiên nhiên. Tôi đứng đó ngắm mặt trời lên, một cách ngẫu nhiên, tai nghe nhạc lại bật lên bài Hallelujah Chorus của Handel, hai dòng nước mắt chảy xuống, cảm thấy hạnh phúc đến nghẹt thở.

Sau khi đón bình minh, chúng tôi nhanh chóng đi đến Stella Point, cao 5756m, đỉnh cao thứ nhì của Kilimanjaro, rồi đi tiếp đến đỉnh Uhuru, đỉnh cao nhất của Kilimanjaro 5895m. Đoạn đường từ Stella Point sang Uhuru chỉ dài 2.3km nhưng có cảm giác không thể đến được đích vì toàn bộ sức lực bên trong cơ thể đã cạn kiệt. Chúng tôi đớp từng ngụm không khí như cá ngoi lên mặt nước hô hấp vì thiếu oxy trong cái lạnh -20 độ.

Lên đến đỉnh, niềm vui vỡ òa. Đứng trên đỉnh Kilimanjaro huyền thoại, mọi nhọc nhằn, mệt mỏi tan biến. Chúng tôi có cảm giác mình bỗng thành những người khổng lồ giữa những bức tường băng vĩnh cửu, sừng sững trên nóc nhà châu Phi. Chúng tôi nhanh chóng quay về Barafu Camp trước khi cơ thể chịu tác động sâu của việc thiếu oxy. Lúc này, tôi mới nhận ra con đường mình đi từ lúc nửa đêm lên đỉnh có những con dốc "quá dễ sợ", không hiểu lúc đó làm sao mà mình có thể vượt qua được. Mọi nguồn năng lượng bên trong cơ thể hoàn toàn hết sạch, bụng đói vì chỉ ăn một vài mẫu bánh quy trước khi xuất phát, khát nước vì bình nước giữ nhiệt chỉ chứa 1 lít nước ấm đã dùng hết, tôi cứ để người trôi xuống dốc một cách vô thức, không biết khi nào mới về tới trại.

Đang lê lết đôi chân nặng nhọc trở về thì tôi gặp một nhóm porter đang ngồi phía trước, họ cho tôi uống 1 cốc nước cam hộp, nhờ đó cơ thể phục hồi và đủ sức về tới trại. Tôi vào lều, nằm xuống, cảm thấy mệt, rất mệt. Lần đầu tiên trong chuyến đi cảm nhận sự xuống sức của cơ thể. Tôi uống liền mấy viên C sủi bọt, dần dần lấy lại sức dù có lúc cảm thấy buồn nôn. Một lúc sau, cơ thể hoàn toàn bình phục, chúng tôi ăn trưa và khoảng 3:00 chiều bắt đầu di chuyển xuống High Camp 3950m cắm trại nghỉ đêm.NGÀY CUỐI

Ngày thứ 6, bỏ lại Kilimanjaro sau lưng, chúng tôi đi nhanh xuống núi, kết thúc hành trình với tổng quãng đường khoảng 70km.

Đường đi xuống tương đối dễ, vẫn độ dốc cao nhưng được bồi đắp chắc chắn. Chúng tôi quay về khu rừng già cổ tích rêu phong, nhưng ở một phía khác của khu rừng, vừa đi vừa hát không chút mệt mỏi. Bao nhiêu bài hát trong đầu cố mà moi ra để hát nhưng đa số chỉ thuộc có vài câu đầu tiên :) Từ nhạc bất hủ Việt Nam, nhạc vàng, nhạc sến, bolero cho tới nhạc quốc tế thời 70, 80, 90 lần lượt được hát lên, chẳng mấy chốc mà chúng tôi đã về tới trạm.

Trên đường về khách sạn, chủ đề duy nhất được bàn tán là đó là làm sao mua được gà tươi và nấu được một nồi cháo gà đúng kiểu Việt Nam. Thật sự, sau một chuyến leo dài ngày, chỉ có cháo gà Việt Nam là nhất!

Chúng tôi đi chợ lựa gà, (xem clip lựa gà) chỉ có vài người mà rộn ràng cả cái chợ. Mấy bạn tanzania ban đầu cũng nói thách ghê gớm, hình như lúc đầu nói khoảng 40 USD 1 con, nhưng kẻ cắp lại gặp ngay bà già chuyên đi chợ Kenya nên trả xuống còn khoảng 10 USD.

Chuyến đi để lại nhiều ấn tượng, xoá tan nhiều thành kiến không đúng trước đây về Phi Châu, nhưng đặc biệt 1 điều phải nể phục các bạn Tanzania đó là ý thức giữ gìn thiên nhiên và bảo vệ môi trường của họ đáng cho chúng ta học hỏi. Đi leo núi cấm nghiêm ngặt sử dụng chai nước suối loại uống xong bỏ chai, tất cả những người leo núi phải mang theo bình đựng nước loại bình giữ nhiệt hoặc bình chuyên dụng cho leo núi. Mỗi năm có khoảng 50.000 người leo Kilimanjaro, tưởng tượng mỗi người vứt lại trên đấy 1 vỏ chai nước suối thì chẳng bao lâu sẽ ngập trong rác (như đường leo Pha Luông ở VN). Ngoài ra, họ còn hệ thống trash in trash out kiểm soát rác rất chặt chẽ nên cả một quả núi to đùng mà trong suốt 6 ngày chúng tôi không thấy một cọng rác, dù là giấy hay bao ni-long hay nhựa.

Có những lúc chúng tôi hụt hơi vì dốc cao dựng đứng, có những lúc suýt ngất vì thiếu oxy nhưng hành trình chinh phục Kilimanjaro không bao giờ thiếu đi niềm vui, tiếng cười rộn rã của bạn đồng hành cùng tiếng hát ca vang cả núi rừng, của những bạn hướng dẫn, porter người Tanzania.

Chuẩn bị gì để leo Kilimanjaro?

1. Toàn bộ trang thiết bị có thể thuê ở Kilimanjaro với giá tương đương giá mua ở Việt Nam nên tốt nhất bạn cần chuẩn bị trước: quần áo ấm như áo lông vũ, quần lông vũ (tất cả áo quần nên chọn loại chống thấm nước), bộ đồ giữ nhiệt, vớ bông dầy, khăn quấn cổ, mũ che tai, găng tay, quần áo chống gió, áo mưa, mắt kính chống nắng, nước mắt nhân tạo chống khô mắt…

2. Giày trekking ống cao chống nước

3. Gậy leo núi

4. Túi đựng nước ít nhất chứa 2 lít. Leo Kilimanjaro cố gắng uống càng nhiều nước càng tốt. Mỗi ngày nên uống khoảng 4 lít nước.

5. Bình nước giữ nhiệt: rất quan trọng vì dưới 0 độ nước sẽ đông lại.

6. Kem dưỡng ẩm và kem chống nắng nên sử dụng thường xuyên tránh bong da, cháy nắng, bỏng nhiệt.

7. Túi ngủ và tấm lót cách nhiệt giúp giữ ấm rất hiệu quả (bên tour trekking chỉ cung cấp lều và đệm ngủ)

8. Đem theo một ít chà bông (ruốc) để giúp ăn ngon miệng khi đã ngán đồ ăn Tanzania, leo núi cần ăn thật nhiều để có sức.

9. Thuốc uống giúp cơ thể thích nghi với độ cao: Acetazolamid 500mg, uống trước khi lên độ cao 3000m, 1 viên buổi tối trước khi ngủ và 1 viên buổi sáng. Vitamin C sủi bọt giúp tăng sức đề kháng, oresol pha với nước uống để bù nước.

10. Máy nghe nhạc cá nhân (mp3 player) để tạo hưng phấn khi leo và chống lại cơn bùn ngủ khi leo lên đỉnh trong đêm.

11. Nếu từ Hà Nội, bạn có thể bay sang Nairobi, Kenya bằng Kenya Airline, nối chuyến bay đến Kilimanjaro, Tanzania.

12. Từ sân bay Kilimanjaro đi xe của công ty du lịch vào trung tâm Moshi mất khoảng 2 tiếng. Tour leo núi Kilimanjaro có thể xuất phát theo nhiều cung đường khác nhau với tổng quãng đường và thời gian di chuyển khác nhau nhưng cung Machame Gate được coi là lý tưởng nhất, đẹp nhất với thời gian khoảng 5-7 ngày.

13. Giá tour tuỳ thuộc vào số lượng người tham gia và cung đường, khoảng 1.500 USD trọn gói (đã bao gồm cả phí phải đóng cho ban quản lý núi Kilimanjaro là 150 USD/người/ngày).

14. Trước chuyến đi bạn nên chuẩn bị thể lực thật tốt, tập đi độ dốc tối đa trên máy treadmill, leo cầu thang, chạy bộ ...