Libya

Giới thiệu về Libya

Libya, quốc gia lớn thứ tư châu Phi, có lịch sử lâu đời bắt nguồn từ thời đại đồ đồng. Nằm bên bờ biển Địa Trung Hải, đất nước này đã trở thành trung tâm thương mại của nhiều nền văn minh lớn, bao gồm La Mã, Hy Lạp và Ả Rập. Cũng vì vậy, ngày nay, đông đảo du khách ghé đến Libya để chiêm ngưỡng những di tích cổ kính của các nền văn minh, đồng thời khám phá vẻ đẹp hoang sơ của sa mạc Sahara.

Vị trí địa lý

Libya, một quốc gia ở Bắc Phi, được giới hạn bởi Biển Địa Trung Hải về phía bắc, Ai Cập về phía đông, Sudan về phía đông nam, Chad và Niger về phía nam, Algeria về phía tây và Tunisia về phía tây bắc. Mặc dù là một trong những quốc gia lớn châu Phi, với diện tích 1.757.000 km2 nhưng khoảng 90% Libya là những bình nguyên cằn cỗi, đầy đá và đụn cát của sa mạc Sahara. Ở phía nam, Libya cũng nhô lên khối núi Tibesti dọc theo biên giới Chad, với điểm cao nhất là đỉnh Bette, cao 2.286 mét ở phía đông nam.

Khí hậu

Nằm giữa sa mạc khô cằn, Libya sở hữu khí hậu nóng nực và khô ráo, lượng mưa cực kỳ ít. Vào ban ngày, nhiệt độ sa mạc trung bình đạt đến đỉnh điểm 38°C, nhưng đêm đến lại mát mẻ, chỉ còn khoảng 10°C. Trái ngược với nội địa, vùng ven biển chịu ảnh hưởng mạnh mẽ của Địa Trung Hải, mang đến mùa hè dịu nhẹ và mùa đông ấm áp. Tháng Giêng ở Tripoli có nhiệt độ trung bình 11°C, còn tháng Bảy là 27°C. Lượng mưa trung bình hàng năm tại khu vực này vào khoảng 400 mm.

Dân cư dân số

Dân số Libya hiện tại là khoảng 6,93 triệu người tính đến ngày 22 tháng 1 năm 2024, chỉ chiếm khoảng 0,09% tổng dân số thế giới và đứng thứ 107 trong danh sách các quốc gia. Trong đó, nhóm dân tộc Berber và Ả Rập chiếm khoảng 97% dân số Libya. Người Berber được cho là cư dân sớm nhất của đất nước, đến Libya khoảng năm 1200 trước Công nguyên. Sau đó, người Ả Rập bắt đầu đến định cư vào khoảng năm 700 sau Công nguyên, cùng với sự phát triển mạnh mẽ của đạo Hồi. Ngoài ra, Libya còn có một số lượng nhỏ người Hy Lạp, Ai Cập và Ý sinh sống.

Kinh tế 

Dầu mỏ được phát hiện ở Libya vào năm 1959 và nhanh chóng trở thành nguồn thu nhập chính của đất nước. Tuy nhiên, sự phụ thuộc quá mức vào dầu mỏ đã khiến nền kinh tế Libya rất dễ bị tổn thương bởi những biến động của giá dầu thế giới. Trong những năm gần đây, giá dầu thế giới đã giảm mạnh, khiến cho nguồn thu từ dầu mỏ của Libya bị sụt giảm, dẫn đến suy thoái kinh tế và gia tăng thất nghiệp ở Libya. Ngoài ra, sự phụ thuộc vào dầu mỏ đã kìm hãm sự phát triển của các ngành kinh tế khác ở Libya. Nông nghiệp chỉ chiếm khoảng 5% GDP và 18% lực lượng lao động. Điều này khiến cho Libya phải nhập khẩu khoảng 75% nhu cầu lương thực và các sản phẩm dịch vụ.

Nguồn gốc tên gọi Libya

Tên gọi "Libya" có nguồn gốc từ một danh tính chung được đặt cho một liên minh lớn các bộ lạc Berber sống ở phía tây sông Nin. Cái tên này được người Ai Cập cổ sử dụng lần đầu tiên trong một tấm bia của Pharaoh Ramses II, được viết dưới dạng "rbw" trong chữ tượng hình. Đến thời Hy Lạp cổ đại, thuật ngữ "Libya" được dùng để chỉ toàn bộ Bắc Phi ở phía tây Ai Cập.

Thông tin cần biết về Libya

• Tên gọi: Cộng hoà Libya
• Thủ đô: Tripoli
• Diện tích: 1.759.541 km²
• Dân số: 6,930,940 người
• Ngôn ngữ: tiếng Ả Rập, tiếng Ý và tiếng Anh.
• Tiền tệ: đồng dinar Libya
• Múi giờ: UTC+2
• Mã điện thoại: 218
• Nguồn điện: 230V, 50Hz
• Ổ cắm điện: loại C, L

Du lịch Libya có gì hay, có gì đẹp?

Libya - cái tên gợi lên những hình ảnh về sa mạc khô cằn và chiến tranh. Nhưng ẩn sâu bên dưới, mảnh đất này lại cất giấu những viên ngọc bí ẩn: những bãi biển cát trắng mịn màng trải dài bất tận, những di tích cổ xưa kể về những đế chế huy hoàng, và cả dãy núi hùng vĩ. Du khách có thể tạm gác đi những ồn ào bên ngoài, đến Libya và cảm nhận vẻ đẹp hoang sơ, nồng hậu của vùng đất này. Chuyến hành trình đó chắc chắn sẽ đem đến cho khách du lịch sự bất ngờ trước những điều kỳ diệu mà quốc gia này mang lại.

Con người

Người dân Libya là những người vô cùng thân thiện và hiếu khách. Họ luôn sẵn sàng giúp đỡ những người cần, dù là người lạ hay người thân. Khi đến thăm Libya, du khách sẽ cảm thấy như đang được chào đón tại nhà của chính mình. Ngoài ra, cư dân Libya rất thích tụ tập và trò chuyện. Họ thường tổ chức các bữa tiệc gia đình hoặc bạn bè để gặp gỡ và giao lưu. Trong các bữa tiệc, họ thường ăn uống, nhảy múa và hát hò hoặc đơn giản là chia sẻ những câu chuyện vui vẻ với nhau.
Đặc biệt, người dân Libya cũng là những người rất kiên cường. Họ đã trải qua nhiều thăng trầm trong lịch sử, từ những cuộc xâm lược của các đế chế cổ đại đến những cuộc nội chiến trong thế kỷ 20. Tuy nhiên, họ vẫn luôn giữ được bản sắc và tinh thần đoàn kết của dân tộc. Có thể nói, người dân Libya là một dân tộc đáng quý. Họ là những người ấm áp, gần gũi, kiên cường, xứng đáng được thế giới biết đến và tôn trọng.

Văn hoá 

Đối với người Libya, việc duy trì phẩm giá, danh dự và danh tiếng tốt đẹp của gia đình thông qua chính cách cư xử của bản thân là rất quan trọng. Để duy trì sự hòa hợp, mọi người sẽ luôn cư xử đúng mực và tránh làm bất cứ điều gì gây bối rối cho người khác trước đám đông. Cảm xúc và nhu cầu cá nhân thường bị chôn giấu vì lợi ích chung của cả nhóm.
Khi chào hỏi tại Libya, đàn ông sẽ bắt tay nhau. Tuy nhiên một người đàn ông phải đợi người phụ nữ đưa tay ra trước, nếu không họ sẽ chỉ lịch sự gật đầu. Lời chào thông dụng nhất ở đất nước này là "Asalaamu alaikum" ("Chúc bình an") và câu trả lời sẽ là "wa alaikum salam" với ý nghĩa tương tự. Ngoài ra, nếu được mời đến nhà của người Libya, hãy mang theo một thứ gì đó ngọt ngào như bánh ngọt, trái cây hoặc một món quà nhỏ từ quê hương mình. Lưu ý, quà tặng cần được trao bằng hai tay hoặc tay phải và thường không được mở ngay khi nhận.

Lịch sử 

Lịch sử Libya trải dài qua hàng thiên niên kỷ, với sự thay đổi của nhiều nền văn minh. Từ khoảng năm 1200 trước Công nguyên, người Berber đã sinh sống ở Libya. Đến thế kỷ 7 trước Công nguyên, người Phoenicia đến và thành lập các điểm giao thương ven biển. Tiếp theo là người Hy Lạp, họ đến miền đông Libya và đặt tên cho vùng đất này.
Tới thế kỷ 1 trước Công nguyên Đế chế La Mã hùng mạnh chinh phục và cai trị Libya trong hơn 500 năm. Sau đó, người Ả Rập đến chiếm lĩnh vùng đất này vào thế kỷ 7, đồng thời cũng nhanh chóng đưa Hồi giáo đến đây. Từ thế kỷ 16, Libya lại tiếp tục chịu sự cai trị của Đế chế Ottoman trong vài trăm năm.
Đến thế kỷ 20, Libya bị Ý chiếm đóng vào năm 1912. Tuy nhiên, sự cai trị của Ý cũng kết thúc khi Pháp và Anh giải phóng Libya trong Thế chiến II vào năm 1943. Libya chính thức giành độc lập vào năm 1951. Đất nước do các vị vua cai trị cho đến năm 1969, khi Đại tá Muammar Gaddafi lật đổ Vua Idris I. Gaddafi nắm quyền kiểm soát Libya cho đến năm 2011, khi ông bị giết trong cuộc nội chiến. Libya vẫn đang tiếp tục tái thiết chính phủ cho đến ngày nay.

Ẩm thực 

Ẩm thực Libya mang đậm dấu ấn từ địa lý và bản sắc dân tộc đa dạng nơi đây. Cảnh quan Địa Trung Hải, di sản ẩm thực của người Berber bản địa và ảnh hưởng từ các quốc gia láng giềng Bắc Phi đã cùng nhau tạo nên hương vị độc đáo của những món ăn Libya truyền thống. Ngoài ra, du khách ghé thăm có thể dễ dàng nhận thấy sự cộng hưởng từ ẩm thực Algeria, Tunisia và Ai Cập trong từng nguyên liệu, hương liệu và phương pháp chế biến đặc trưng.

Shakshouka

Shakshouka, cái tên nghe có vẻ lạ lùng nhưng lại là một món ăn hấp dẫn với những quả trứng được ốp khéo léo trong một loại sốt cà chua cay nồng. Cách làm món này khá đơn giản, chỉ cần nấu hành tây, cà chua và gia vị trong chảo cho đến khi thành một loại sốt cà chua ngon miệng. Sau đó, nhẹ nhàng thả trứng vào giữa sốt và nấu chín. Shakshouka được cho là có nguồn gốc từ Tunisia, nhưng hiện nay món ăn này đã phổ biến và được ưa chuộng khắp Bắc Phi và Trung Đông.

Bazin

Bazin là một loại bánh mì không men truyền thống của Libya, được làm từ bột ngô và muối đun sôi trong nước rồi đánh bằng một chiếc gậy gọi là magraf cho đến khi thành khối bột dẻo. Bánh được nướng hoặc hấp cho chín, đặc trưng bởi độ cứng do sử dụng nhiều muối. Theo truyền thống, người ta dùng tay phải để bẻ nhỏ và thưởng thức Bazin kèm với món hầm cà chua, khoai tây, trứng luộc hoặc thịt cừu.

Loubia

Loubia là món đậu trắng hầm truyền thống của Bắc Phi, phổ biến tại Morocco, Tunisia, Algeria và Libya. Đậu được ninh nhừ trong nước sốt cà chua đậm đà, cay nhẹ, thường ăn kèm với bánh mì nóng. Đây không chỉ là món khai vị nhẹ nhàng với rau mùi hoặc mùi tây, mà còn là món ăn kèm lý tưởng cho các món cá chiên. Đặc biệt, chính sự đơn giản, nhanh chóng và hương vị thơm ngon khiến Loubia trở thành món ăn quen thuộc trong mọi gia đình vùng Maghreb.

Basbousa bil tamr

Basbousa, một chiếc bánh truyền thống của vùng Ả Rập, được làm từ semolina ngâm trong siro thơm phức, điểm xuyết những lát hạnh nhân giòn tan. Phiên bản Basbousa của người Libya này đặc biệt hơn nhờ lớp dừa nạo mịn hòa quyện trong cốt bánh semolina và nhân chà dates ngọt ngào kẹp giữa hai lớp bánh. Nguyên liệu chính của Basbousa Bil Tamr là semolina, bột mì, dừa nạo, đường, bơ, sữa, chà dates và bột nở. Hương quế thoang thoảng tạo nên nét đặc trưng của chiếc bánh. Người Libya thường thưởng thức Basbousa Bil Tamr cùng kem Qashta béo ngậy và nhâm nhi tách cà phê cardamom thơm nồng của Ả Rập.

Mabkaba

Mabkaba là một món ăn giản dị nhưng đậm đà hương vị, được chế biến từ macaroni cùng hành tây, ớt, cà chua và gia vị Libya. Thịt hoặc cá đôi khi được thêm vào để tăng thêm hương vị. Mabkaba nổi bật bởi sự đơn giản trong thành phần và cách chế biến dễ dàng. Đây là một lựa chọn phổ biến cho bữa tối hoặc bữa trưa, đặc biệt là vào mùa đông.
Đặc biệt, du lịch Libya, thực khách ngoài những món ngon phía trên còn có thể nếm thử một số món ăn hấp dẫn, độc đáo khác như: Rushda Al Barma, Usban, Mbaten Or Mbattan…

Lễ hội sự kiện 

Lễ hội ở Libya rất sôi động và nhờ tính độc đáo về văn hóa, những sự kiện này đã thu hút đông đảo người dân bản địa và cả du khách từ các quốc gia lân cận ghé thăm. Điểm đặc biệt là hàng loạt lễ hội và ngày nghỉ của Libya gắn liền với phong tục, văn hóa, các ngày lễ thiêng liêng của đạo Hồi và kỷ niệm những sự kiện lịch sử quan trọng.Trong đó, phần lớn các hoạt động tập trung vào cộng đồng Tuareg và Berber, hứa hẹn một trải nghiệm tuyệt vời cho những ai say mê những người du mục sa mạc và lịch sử đầy hấp dẫn của họ.

Ghadames Festival

Diễn ra vào tháng 10 hoặc tháng 11, Lễ hội Ghadames quốc tế chính là sự kiện rực rỡ nhất của sa mạc Sahara. Trong ba ngày diễn ra lễ hội, Ghadames bừng sáng với những hoạt động tưng bừng, tôn vinh truyền thống của người Tuareg du mục. Người dân địa phương khi đó sẽ trở về nhà cổ của họ, mở cửa chào đón du khách với những màn ca hát, nhảy múa sôi động. Chợ phiên rực rỡ sắc màu bày bán các mặt hàng thủ công mỹ nghệ tinh xảo, những cuộc đua ngựa và lạc đà ngoài thành phố trong trang phục truyền thống càng làm tăng thêm không khí náo nhiệt.

Nalut Spring Festival

Tại thị trấn cổ Nalut, tọa lạc trên dãy Jebel Nafusa thơ mộng, Lễ hội Mùa Xuân Nalut kéo dài ba ngày vào tháng Ba, tôn vinh truyền thống, ngành nghề và bản sắc văn hóa địa phương. Du khách sẽ được chiêm ngưỡng những màn trình diễn thủ công mỹ nghệ, diễu hành sôi động, âm nhạc truyền thống và vũ điệu bùng cháy mỗi đêm. Đặc biệt nhờ vị trí thuận lợi nằm trên tuyến đường chính dẫn đến Ghadames, lễ hội Nalut thu hút đông đảo du khách nước ngoài và các nhà thám hiểm, trên hành trình khám phá những di tích cổ xưa của Acacus và Waw Namous.

Zuwarah Awessu Festival

Lễ hội Awessu, vốn dĩ là một nghi lễ bên bờ biển diễn ra tại thị trấn Zuwarah, một địa điểm du lịch miền tây Libya. Đây là dấu mốc khởi đầu một khoảng thời gian đặc biệt, nơi người dân tìm về cội nguồn thời tiền Hồi giáo của họ. Để bắt đầu lễ hội, người Berber ở Zuwara sẽ thường mang đồ đạc và gia súc xuống nước để tắm nghi lễ trước bình minh. Trải qua nhiều năm, lễ hội mang tính thương mại nhiều hơn, nên ngày nay chủ yếu bao gồm các cuộc đua thuyền và bơi lội, cũng như âm nhạc dân gian, nhảy múa và những bữa tiệc truyền thống thịnh soạn.

Derj (Daraj) Tourist Festival

Được tổ chức thường niên vào tháng 9, Lễ hội Du lịch Derj là sự kiện do thành phố Ghadames tổ chức, tôn vinh nghệ thuật và di sản địa phương. Du khách sẽ được đắm mình trong không khí sôi động của các buổi biểu diễn âm nhạc truyền thống, chiêm ngưỡng những sản phẩm thủ công tinh xảo và khám phá những nét độc đáo trong văn hóa và di sản bản địa.

Ngoài ra, tại Libya, du khách trong và ngoài nước còn có cơ hội trải nghiệm không ít những lễ hội, sự kiện văn hoá đặc trưng khác bao gồm: Acacus Festival, Date Harvest Festivals, Kabaw el-Gaser Tourist Festival…

Điểm du lịch hấp dẫn 

Dưới cái bóng của lịch sử đầy biến động, Libya vẫn ẩn chứa vẻ đẹp hoang sơ và bề dày văn hóa đáng kinh ngạc. Ghé thăm vùng đất xinh đẹp này, du khách có thể dạo bước qua những thành phố cổ kính của người La Mã, sánh ngang với những di tích lừng lẫy nhất của Italy, hay thả mình giữa sa mạc Sahara mênh mông, nơi những đụn cát vàng óng trải dài đến tận chân trời.

Leptis Magna

Leptis Magna là một thành phố La Mã tuyệt vời được UNESCO công nhận là Di sản Thế giới, có từ thế kỷ thứ 10 trước Công nguyên và được khai quật vào những năm 1920. Đây là nơi có nhiều di tích công cộng, bến cảng, chợ, và các khu dân cư được bảo tồn rất tốt. Đến Leptis Magna, du khách có thể có một cái nhìn rõ nét về cuộc sống của người La Mã cổ đại.

Cyren

Cyrena là một thành phố cổ được thành lập bởi người Hy Lạp vào năm 630 trước Công nguyên. Sau đó, thành phố này trở thành một trung tâm quan trọng của đế chế La Mã và là một địa điểm khảo cổ tuyệt vời. Các đền thờ và tượng Hy Lạp cổ đại ở Cyrene được bảo tồn rất tốt và cung cấp một cái nhìn sâu sắc độc đáo về nền văn minh Hy Lạp cổ đại ở châu Phi.

Ghadames

Nằm ở sa mạc Sahara, thành phố này nổi tiếng với những bức tường trắng xóa và những con đường có mái che. Những bức tường và mái che này giúp giữ cho thành phố mát mẻ trong những tháng hè nóng nực. Hầu hết cư dân của Ghadames hiện nay sống ở bên ngoài khu phố cổ, nhưng họ vẫn trở về đây vào mùa hè để tránh nóng.

Tripoli

Tripoli, thủ đô của Libya, là một thành phố sôi động và hấp dẫn thu hút du khách với một bến cảng nhộn nhịp và là nơi có nhiều điểm tham quan lịch sử và văn hóa đáng chú ý. Một trong những điểm thu hút chính của Tripoli là Medina, thành phố cổ được xây dựng từ thế kỷ thứ 7. Medina là một mê cung của những con đường hẹp, nhà thờ Hồi giáo, cửa hàng và chợ. Ngoài ra, bảo tàng Jamahiriya tại Tripoli cũng là một điểm tham quan đáng chú ý, nơi trưng bày một bộ sưu tập nghệ thuật và lịch sử ấn tượng của Libya.

Gharyan và Nalut

Gharyan và Nalut là hai thị trấn Berber truyền thống nằm ở phía tây bắc Libya. Gharyan nổi tiếng với những ngôi nhà ngầm được xây dựng vào thời kỳ đồ đá mới, được sử dụng làm nơi sinh sống, lưu trữ thực phẩm và nước. Trong khí đo, Nalut là nơi có nhiều pháo đài Berber được xây dựng trên những vách đá cao để bảo vệ thành phố khỏi những kẻ xâm lược và có tầm nhìn tuyệt vời ra khu vực xung quanh.

Bên cạnh đó, khi đến Libya, du khách còn có thể ghé thăm một số điểm đến nổi bật khác như: Akakus Desert, Benghazi Zoo, Ptolemais…

Chẳng cần phải đến những công trình tráng lệ của Tripoli hay bãi biển thanh bình Ras Al Hilal, ngay từ khoảnh khắc đặt chân đến Libya, du khách sẽ nhận ra mảnh đất này vượt xa mọi mong đợi. Đây là nơi lịch sử và thiên nhiên giao hòa theo những cách kỳ diệu nhất, mang đến những trải nghiệm phong phú và đầy cảm hứng. Dù khách du lịch là tín đồ lịch sử, khao khát khám phá những di tích cổ xưa, hay một nhà thám hiểm tìm kiếm sự phấn khích trong thiên nhiên hùng vĩ, hoặc đơn giản là một tâm hồn tò mò với niềm đam mê du ngoạn, Libya luôn có một điều gì đó có thể hấp dẫn, níu chân du khách.